Şikayetten Vazgeçme Ceza Davasını Düşürür mü? - Samsun Ceza Avukatı

Şikayetten Vazgeçme: Ceza Davasını Düşürür mü? Şikayete Bağlı Suçlar Nelerdir?

Türk Ceza Hukuku'nda suçlar, takipleri açısından "şikayete bağlı" ve "şikayete bağlı olmayan (re'sen takip edilen)" suçlar olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Bu ayrım, suçun soruşturulması ve kovuşturulması sürecinde mağdurun (müştekinin) iradesinin ne kadar etkili olduğunu belirler. Özellikle şikayete bağlı suçlarda, mağdurun şikayetinden vazgeçmesi, ceza davasının seyri üzerinde doğrudan ve çoğu zaman düşürücü bir etkiye sahiptir.

Şikayete Bağlı Suç Nedir?

Şikayete bağlı suçlar, soruşturulması ve kovuşturulması için mağdurun veya suçtan zarar görenin şikayetine ihtiyaç duyulan suçlardır. Yani, savcılık veya kolluk kuvvetleri bu tür suçlarda, mağdurun bir şikayet dilekçesi sunmaması halinde kendiliğinden harekete geçemez. Şikayet, hem bir soruşturma şartı hem de bir kovuşturma şartıdır. Türk Ceza Kanunu (TCK) ve özel kanunlarda, hangi suçların şikayete tabi olduğu açıkça belirtilir. Eğer bir suçun şikayete bağlı olduğu kanunda açıkça yazılmamışsa, o suç şikayete bağlı değildir (re'sen takip edilir). Şikayete bağlı suçlar genellikle daha hafif nitelikteki veya mağdurun özel hukuk alanına daha fazla müdahale eden suçlar olarak kabul edilir.

Şikayete Bağlı Suçlara Nelerdir?

Kasten Yaralama (Basit hali ve ihmali davranışla işlenmesi, TCK m. 86/2, 88)
Taksirle Yaralama (TCK m. 89)
Cinsel Saldırı (TCK m. 102)
Reşit Olmayanla Cinsel İlişki Suçu (TCK m. 104)
Cinsel Taciz (TCK m. 105/1)
Tehdit (TCK m. 106/1-ilk cümle)
Konut Dokunulmazlığının İhlali (TCK m. 116/1, 2)
İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali (TCK m. 117/1)
Israrlı Takip Suçu (TCK m. 123/A)
Hakaret (TCK m. 125/1, 2)
Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu (TCK m. 130)
Haberleşmenin Gizlilğinin İhlali (TCK m. 132)
Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (TCK m. 133)
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal (TCK m. 134)
Hırsızlık Suçu (TCK m. 141)
Kullanma Hırsızlığı Suçu (TCK m. 146)
Mala Zarar Verme (TCK m. 151)
Hırsızlık (Niteliksiz hali, TCK m. 141/1 ve özellikle "malın değerinin az olması" veya aile içi hırsızlık gibi özel haller - TCK m. 145, 167)
Güveni Kötüye Kullanma (TCK m. 155)
Bedelsiz Senedi Kullanma (TCK m. 156)
Dolandırıcılık (Basit hali, TCK m. 157/1)

Şikayete Bağlı Olmayan (Re'sen Takip Edilen) Suç Nedir?

Şikayete bağlı olmayan suçlar, suçun işlendiği bilgisinin yetkili makamlar (savcılık veya kolluk) tarafından öğrenilmesiyle birlikte, mağdurun şikayeti olmasa dahi kendiliğinden (re'sen) soruşturulan ve kovuşturulan suçlardır. Bu tür suçlar genellikle kamu düzenini, devletin güvenliğini, toplum sağlığını veya genel ahlakı ilgilendiren daha ciddi suçlardır. Mağdurun şikayetinden vazgeçmesi, bu tür suçlarda ceza davasının düşmesine neden olmaz.

Başlıca Şikayete Bağlı Olmayan Suçlara Örnekler:

Kasten Öldürme Suçu (TCK m. 81, 82)
Nitelikli Kasten Yaralama Suçu (TCK m. 86/3, 87)
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçu (TCK m. 188)
Nitelikli Hırsızlık Suçu (TCK m. 142)
Nitelikli Dolandırıcılık Suçu (TCK m. 158)
Yağma Suçu (Gasp) (TCK m. 148)
Hürriyeti Tahdit Suçu (TCK m. 109)
Resmi Belgede Sahtecilik Suçu (TCK m. 204)
Rüşvet Suçu (TCK m. 252)
Zimmet Suçu (TCK m. 247)

Şikayetten Vazgeçme Ceza Davasını Düşürür mü?

Şikayetten vazgeçmenin ceza davası üzerindeki etkisi, suçun şikayete bağlı olup olmamasına ve vazgeçmenin davanın hangi aşamasında gerçekleştiğine göre değişir:

1. Şikayete Bağlı Suçlarda Şikayetten Vazgeçme:

Şikayete bağlı suçlarda, mağdurun veya suçtan zarar görenin şikayetinden vazgeçmesi ceza davasının düşmesine neden olur.

Soruşturma Aşamasında Şikayetten Vazgeçme: Eğer şikayet, Cumhuriyet Savcılığı tarafından henüz iddianame düzenlenmeden, soruşturma aşamasında geri çekilirse, savcı kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (takipsizlik) verir. Yani dava açılmaz.
Kovuşturma Aşamasında Şikayetten Vazgeçme:(Dava Açıldıktan Sonra): Şikayet, iddianame düzenlenip dava açıldıktan sonra, mahkemece hüküm verilmeden önce geri çekilirse, mahkeme davanın düşmesine karar verir. Bu durumda yargılama sona erer.
Kanun Yolu Aşamasında Şikayetten Vazgeçme:(İstinaf/Temyiz): İlk derece mahkemesi karar verdikten sonra, hükmün kesinleşmesinden önce (istinaf veya temyiz aşamasında) şikayet geri çekilirse, üst mahkeme (bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay) ilk derece mahkemesinin kararını bozarak davanın düşmesine karar verir.
Hüküm Kesinleştikten Sonra Şikayetten Vazgeçme:: Eğer mahkeme hükmü kesinleştikten sonra (yani karar Yargıtay'dan da geçip infaz edilebilir hale geldikten sonra) şikayet geri çekilirse, bu vazgeçmenin ceza üzerinde hiçbir etkisi olmaz. Ceza aynen infaz edilir.

2. Şikayete Bağlı Olmayan Suçlarda Şikayetten Vazgeçme:

Şikayete bağlı olmayan (re'sen takip edilen) suçlarda, mağdurun şikayetinden vazgeçmesi ceza davasının düşmesine neden olmaz. Bu tür suçlarda kamu yararı gözetildiği için, devlet yetkili makamlar aracılığıyla soruşturma ve kovuşturmayı kendiliğinden devam ettirir. Mağdurun vazgeçmesi, sadece bir pişmanlık beyanı olarak değerlendirilir ancak failin cezalandırılması sürecini durdurmaz.

Şikayetten Vazgeçme Dilekçesi

Açık ve Kesin Olmalı: Şikayetten vazgeçme iradesi, tereddüte yer vermeyecek şekilde açık ve kesin olmalıdır.
Yazılı veya Sözlü: Vazgeçme, Cumhuriyet Savcılığına veya mahkemeye hitaben yazılı bir dilekçe ile yapılabileceği gibi, mahkeme huzurunda tutanağa geçirilmek suretiyle sözlü olarak da yapılabilir.
Kısmi Vazgeçme Olmaz: Şikayetten vazgeçme, suçun tamamı için geçerlidir. Sadece bir kısmı için vazgeçme mümkün değildir.
Tüm Mağdurlar İçin: Eğer suçtan birden fazla kişi zarar görmüşse (örneğin hakaret), her mağdurun kendi şikayetinden vazgeçmesi gerekir. Birinin vazgeçmesi diğerlerini etkilemez.
Mağdur veya Vekili: Şikayetten vazgeçme beyanı, bizzat mağdur tarafından veya özel yetki verilmiş vekili (avukatı) aracılığıyla yapılabilir.

Şikayetten Vazgeçme Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1-) Şikayetten vazgeçtim, tekrar şikayetçi olabilir miyim?

Hayır, genel kural olarak bir kez şikayetten vazgeçtiğinizde, aynı fiil ve aynı fail hakkında yeniden şikayetçi olamazsınız. Bu durum, hukuki güvenilirliği sağlamak içindir.

2-) Re'sen takip edilen bir suçta şikayetimden vazgeçersem ne olur?

Re'sen takip edilen suçlarda şikayetinizden vazgeçmeniz, davanın düşmesine neden olmaz. Savcılık ve mahkeme, kamu adına yargılamaya devam eder. Vazgeçmeniz sadece dosyadaki bir beyan olarak kalır.

3-) Kasten yaralama davasında şikayetten vazgeçersem dava düşer mi?

Kasten yaralamanın basit halleri (TCK m. 86/2) ve taksirle yaralama (TCK m. 89) şikayete bağlı suçlardır. Bu hallerde şikayetten vazgeçmeniz durumunda dava düşer. Ancak yaralamanın nitelikli halleri (örneğin, kemik kırığı, hayati tehlike gibi) şikayete bağlı değildir ve vazgeçmeniz davayı düşürmez.

4-) Mahkemede "şikayetimden vazgeçtim" demem yeterli mi?

Evet, mahkeme huzurunda sözlü olarak "şikayetimden vazgeçtim" beyanında bulunmanız yeterlidir. Bu beyanınız duruşma tutanağına geçirilir ve hukuki sonuç doğurur. Ancak, bu beyanınızın açık ve tereddüte yer bırakmayacak şekilde olması önemlidir.

5-) Şikayet dilekçemi geri çekmek için dilekçe örneği var mı?

Evet, internette ve hukuki kaynaklarda "şikayetten vazgeçme dilekçesi örneği" bulabilirsiniz. Dilekçenizde, hangi dosya numarasıyla ilgili olduğunu, hangi suçtan vazgeçtiğinizi ve vazgeçme iradenizi açıkça belirtmeniz gerekir. Dilekçeyi, soruşturma aşamasında ilgili Cumhuriyet Başsavcılığı'na, kovuşturma aşamasında ise davaya bakan mahkemeye sunmalısınız.

6-) Şikayet süresi kaçırılırsa ne olur?

Şikayet süresi (genellikle 6 ay), hak düşürücü bir süredir. Bu süre içinde şikayette bulunulmazsa, şikayet hakkı düşer ve dava açılmaz veya açılmışsa düşürülür. Sonradan şikayet etme hakkınız olmaz.

10-) Şikayetten vazgeçmem durumunda, karşı tarafın bana tazminat ödeme yükümlülüğü sona erer mi?

Şikayetten vazgeçme, ceza davasını ilgilendiren bir durumdur. Tazminat yükümlülüğü ise hukuki bir durumdur ve genellikle ceza davasından bağımsızdır. Cezadan vazgeçmeniz, karşı tarafın size verdiği zarardan dolayı hukuk mahkemelerinde açabileceğiniz maddi veya manevi tazminat davası hakkınızı genellikle etkilemez. Ancak vazgeçme, bir uzlaşma sonucu ve tazminat da buna dahil edilerek yapılmışsa, elbette etkiler.