İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçu ve Cezası TCK 117 – Samsun Avukat

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali nedir?

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Türk Ceza Kanunun 2. Kitap 2. Kısım 7. Bölümünde Hürriyete Karşı Suçlar başlığı altında bulunur ve 117. Maddesinde bulunur. İş ve çalışma hürriyeti, bireyin gelir elde etmek amacıyla, mal ve hizmet üreterek, serbestçe çalışma, sözleşme yapma ve teşebbüs kurma hakkı olarak tanımlanmaktadır.

İş ve Çalışma Hürriyetinin ihlali suçu ile korunan hukuki yarar nedir?

İş ve çalışma hürriyetini ihlali suçu ile korunan hukuki yarar, bireyin her türlü baskıdan uzak, üçüncü kişilerin olumsuz müdahalelerine uğramadan serbestçe çalışabilmesidir. İş ve çalışma hürriyetini ihlali suçunun oluşabilmesi için, mağdura karşı cebir, tehdit kullanılması ya da bir başka hukuka aykırı bir davranışla, çalışma hürriyetinin ihlal edilmesi gerekir.

İş ve çalışma hürriyetinin ihlalinin anayasada yeri nedir?

Anayasanın 18. Maddesine göre Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.

Şekil ve şartları kanunla düzenlenmek üzere hükümlülük veya tutukluluk süreleri içindeki çalıştırmalar; olağanüstü hallerde vatandaşlardan istenecek hizmetler; ülke ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda öngörülen vatandaşlık ödevi niteliğindeki beden ve fikir çalışmaları, zorla çalıştırma sayılmaz. Anayasanın 48. Maddesine göre ise Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir. Devlet, özel teşebbüslerin milli ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara uygun yürümesini, güvenlik ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayacak tedbirleri alır. Anayasanın 49. Maddesine göre Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir. Devlet, çalışanların hayat seviyesini yükseltmek, çalışma hayatını geliştirmek için çalışanları ve işsizleri korumak, çalışmayı desteklemek, işsizliği önlemeye elverişli ekonomik bir ortam yaratmak ve çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır.

İş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçunun cezası ne kadar?

Cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla, iş ve çalışma hürriyetini ihlal eden kişiye, mağdurun şikayeti halinde, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.

İşçiyi ücretsiz veya kötü koşullarda çalıştırmanın cezası nedir?

Çaresizliğini, kimsesizliğini ve bağlılığını sömürmek suretiyle kişi veya kişileri ücretsiz olarak veya sağladığı hizmet ile açık bir şekilde orantısız düşük bir ücretle çalıştıran veya bu durumda bulunan kişiyi, insan onuru ile bağdaşmayacak çalışma ve konaklama koşullarına tabi kılan kimseye altı aydan üç yıla kadar hapis veya yüz günden az olmamak üzere adlî para cezası verilir. Bu durumlara düşürmek üzere bir kimseyi tedarik veya sevk veya bir yerden diğer bir yere nakleden kişiye de aynı ceza verilir.

İşi veya ücreti azaltmaya veya durdurmaya yönelik fiile ne ceza verilir?

Cebir veya tehdit kullanarak, işçiyi veya işverenlerini ücretleri azaltıp çoğaltmaya veya evvelce kabul edilenlerden başka koşullar altında anlaşmalar kabulüne zorlayan ya da bir işin durmasına, sona ermesine veya durmanın devamına neden olan kişiye altı aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Suçunun nitelikli halleri nelerdir?

Eğitim ve öğretimin engellenmesi, kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının faaliyetlerinin engellenmesi, siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi, inanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme, konut dokunulmazlığının ihlali ile iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçlarının;

a) Silahla,

b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle,

c) Birden fazla kişi tarafından birlikte,

d) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,

e) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,

İşlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

Bu suçların işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali suçunda teşebbüs var mı?

Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur. Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onüç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali suçunda gönüllü vaz geçme var mı?

Fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçun tamamlanmasını veya neticenin gerçekleşmesini önlerse, teşebbüsten dolayı cezalandırılmaz; fakat tamam olan kısım esasen bir suç oluşturduğu takdirde, sadece o suça ait ceza ile cezalandırılır.

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali suçunda içtima hükümleri uygulanır mı?

Biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturması dolayısıyla tek fiil sayılan suça bileşik suç denir. Bu tür suçlarda içtima hükümleri uygulanmaz. Cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla, iş ve çalışma hürriyetini ihlal eden kişiye ceza verileceği için cebir veya tehdit için ayrı cezza verilmeyecek ve tek suç altında sayılacaktır.

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali suçunda uzlaşma hükümleri uygulanır mı?

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali suçunda  117/1 ve 119/1-c hükümleri uzlaşamaya tabidir.

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali davası hangi mahkemede görülür?

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali davası Asliye Ceza Mahkemesinde görülür.

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlali Türk Ceza Kanunu madde gerekçesi nedir?

Anayasamızda herkesin dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahip bulunduğunu ve özel teşebbüsler kurmanın serbest olduğu açıklanmıştır. Bu suç tanımı ile söz konusu temel hürriyetin güvence altına alınması amaçlanmıştır. Maddenin birinci fıkrasında, iş ve çalışma hürriyetinin ihlâli suç olarak tanımlanmıştır. Suçun oluşması için, bu ihlâlin cebir veya tehdit kullanarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla gerçekleştirilmesi gerekir. Bu fıkradaki suçun soruşturma ve kovuşturması şikâyete bağlıdır. Maddenin ikinci fıkrasında belirtilen durumlar içinde bulunan kimseleri rızaları ile de olsa, sömürerek insan onuruna aykırı biçimde ve koşullar altında çalıştırmak suç hâline getirilmiş ve böylece Devletin Anayasada belirtilen sosyal devlet olmak niteliğini koruyan ve vurgulayan değerlerden çok önemli birisi ceza himayesi altına alınmıştır. İş ve çalışma hürriyetinin kullanılışında kişilerin insan onuruna uygun koşullar içinde çalıştırılmaları esastır. Demokratik toplum kişilerin çaresizliğinin sömürülmesine dayalı bir serbest piyasa sisteminin uygulanmasıyla, elbette ki, bağdaşamaz. Bu nedenle maddenin ikinci fıkrası kaleme alınmıştır. İkinci fıkrada yer alan suç, kişilerin çalışmalarının sömürülmesini engellemek amacını taşımaktadır. Kimsesiz, çaresiz veya belirli kişilere çeşitli nedenlerle bağımlı kişi, onun bu hâlinden yararlananlar sömürücü kişiler tarafından insanlık dışı durumları kabule veya bazı koşullara katlanmaya sevkedebilmektedir. Bu gibi fiilleri önlemek amacı ile maddenin üçüncü fıkrasında, kişileri ikinci fıkrada belirtilen duruma düşürmek üzere tedarik veya sevk veya bir yerden diğer bir yere nakil fiilleri de suç sayılmıştır. Kişileri, ikinci fıkrada belirlenen hâle düşürmemek için söz konusu hazırlık hareketlerini cezalandırmak yerindedir. Maddenin dördüncü fıkrasında ayrı bir suç tanımına yer verilmiştir. Söz konusu suçun oluşması için, cebir veya tehdit kullanılarak, işçi veya işverenlerin ücretleri azaltıp çoğaltmaya veya evvelce kabul edilenlerden başka koşullar altında anlaşmalar kabulüne zorlanması ya da bir işin durmasına, sona ermesine veya durmanın devamına neden olunması gerekir.

İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlaline ilişkin Yargıtay Kararları

‘’…Bu açıklamalar dikkate alındığında; sanık ile katılan arasında, muhtarlık seçimi nedeniyle husumet bulunduğu ve sanığın olay günü katılanın iş yerine gidip, ''kahveyi boşaltın, kahveyi kapatıyorum'' dedikten sonra kahvehanede bulunan televizyonun fişini çektiği, kahvehanede bulunan müşterilerin bu olay üzerine huzursuz olarak kahvehaneyi terkettikeri, daha sonra sanığın masaya vurarak ''erkek varsa masaya yumruk vurdurmasın ben diz kapağımda oynatacak erkek arıyorum'' şeklinde tehdit içeren sözler söylemesi biçiminde iddia olunan olayda, iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçunun unsuru olan, gelir elde etmek amacıyla ekonomik faaliyette bulunma hakkının ihlaline yönelik eylemin tanımlandığı gözetilmeyerek, atılı suçunun unsurlarının oluşmadığı şeklinde yasal olmayan gerekçeyle, beraatine karar verilmesi BOZMAYI GEREKTİRMİŞTİR…’’ ( 18.Ceza Dairesi, 2016/10291 E. 2018/14649 K.)

‘’…Yargılamaya konu somut olayda; sanığın, katılanlara "Şahin de siz de burada çalışacak olursanız, ananızı avradınızı sinkaf ederim, sizi öldürürüm" demekten ibaret eyleminde, yüklenen iş ve çalışma hürriyetini ihlal suçunun, tehdit etmek sureti ile gerçekleştiği, hakaretin ise maddede yer alan "hukuka aykırı başka bir davranış" olarak nitelendirilemeyeceği ve ayrıca cezalandırılması gerektiği gözetilmeden, hakaret suçunun maddedeki hukuka aykırı davranış kapsamına dahil olduğu ve suçun unsurunu teşkil ettiğinden bahisle beraat kararı verilmesi HÜKÜMLERİN BOZULMASINA…’’(4. Ceza Dairesi 2011/9258 E. 2012/30508 K.)

‘’…sanık ile katılan arasında, kira borcunun ödenmemesi nedeniyle husumet bulunduğu ve sanığın katılanın işyerine girmesine hukuka aykırı davranışlarla engel olduğu biçiminde iddia olunan olayda, iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçunun unsuru olan, gelir elde etmek amacıyla ekonomik faaliyette bulunma hakkının ihlaline yönelik eylemin tanımlandığı gözetilmeyerek, atılı suçunun unsurlarının oluşmadığı şeklinde yasal olmayan gerekçeyle, beraatine karar verilmesi… HÜKMÜN BOZULMASINA…’’ (4. Ceza Dairesi 2020/18853 E. 2020/20846 K.)

‘’..Bu açıklamalar dikkate alındığında, sanığın "yediğiniz her midye şehidime kurşun oluyor" şeklinde yazılar asması ve katılan ...'in müşterilerinin yanında "bu midyeleri yemeyin, bunların parası PKK ya gidiyor, sonra kurşun olarak bize geri geliyor "şeklindeki eylemlerinin, katılana karşı cebir, tehdit kullanılması ya da bir başka hukuka aykırı bir davranış boyutuna ulaşarak, iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçunun unsuru olan, gelir elde etmek amacıyla ekonomik faaliyette bulunma hakkının ihlaline yönelik bir eylemin bulunmaması nedeniyle, sanığın beraati yerine yasal olmayan gerekçeyle mahkumiyet kararı verilmesi… HÜKMÜN BOZULMASINA…’’