Vasiyetnamenin Açılması Davası - Samsun Miras Avukatı

Vasiyetnamenin Açılması Davası

Bir kişi vefat ettiğinde, geride bıraktığı malvarlığının (terekenin) yasal mirasçılar arasında nasıl paylaşılacağı Türk Medeni Kanunu'nda açıkça belirtilmiştir. Ancak miras bırakan, sağlığında hazırladığı bir vasiyetname ile yasal mirasçıların dışındaki kişilere malvarlığından belirli paylar bırakabilir, belirli malları tahsis edebilir veya mirasçıları üzerinde bazı yükümlülükler tesis edebilir. Miras bırakanın son arzularının hukuken geçerlilik kazanması ve yerine getirilmesi için, bu vasiyetnamenin usulüne uygun olarak açılması gerekmektedir. İşte bu noktada, Vasiyetnamenin Açılması Davası devreye girerek, miras bırakanın iradesinin resmiyet kazanmasını ve miras hukukunun uygulanmasını sağlayan kritik bir hukuki süreçtir.

Vasiyetnamenin Açılması Davası Nedir?

Vasiyetnamenin açılması davası, miras bırakanın vefatından sonra, ilgili Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından, miras bırakanın bırakmış olduğu vasiyetnamenin incelenmesi, okunması ve mirasçılara tebliğ edilmesi amacıyla açılan bir davadır. Bu dava, vasiyetnamenin içeriğinin hukuka uygun olup olmadığına veya vasiyetnamenin iptal edilip edilmeyeceğine ilişkin bir karar vermez. Yalnızca vasiyetnamenin varlığını ve geçerlilik şartlarını şekil yönünden denetler, okunmasını sağlar ve ilgililere duyurur.

Vasiyetnamenin açılması işlemi, miras hukukunda birincil derecede önemli bir adımdır. Çünkü vasiyetname açılmadan, içeriğindeki tasarruflar hukuki sonuç doğurmaz ve mirasçılar (veya vasiyet alacaklıları) vasiyetnameye dayanarak hak iddia edemezler.

Vasiyetnamenin Açılması Davasının Hukuki Dayanağı

Vasiyetnamenin açılması davaları, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 595 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddeler, vasiyetnamenin açılma şartlarını, yetkili mahkemeyi ve tebligat süreçlerini detaylı olarak belirler.

TMK Madde 595: "Mirasbırakanın ölümünden sonra ele geçen vasiyetnamesinin, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın hemen sulh hâkimine teslim edilmesi zorunludur. Vasiyetnameyi düzenleyen veya muhafaza eden görevli ya da mirasbırakanın arzusu üzerine saklayan veya başka surette ele geçiren ya da ölenin eşyası arasında bulan kimse, ölümü öğrenir öğrenmez teslim görevini yerine getirmekle yükümlüdür; aksi takdirde bu yüzden doğacak zarardan sorumludur.
Sulh hâkimi, teslim edilen vasiyetnameyi derhâl inceler, gerekli koruma önlemlerini alır; olanak varsa ilgilileri dinleyerek terekenin yasal mirasçılara geçici olarak teslimine veya resmen yönetilmesine karar verir"
TMK Madde 596: "Vasiyetname, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın tesliminden başlayarak bir ay içinde mirasbırakanın yerleşim yeri sulh hâkimi tarafından açılır ve ilgililere okunur. Bilinen mirasçılar ve diğer ilgililer vasiyetnamenin açılması sırasında diledikleri takdirde hazır bulunmak üzere çağrılır. Mirasbırakanın sonradan ortaya çıkan vasiyetnameleri için de aynı işlemler yapılır."

Vasiyetnamenin Açılması Davası Açma Şartları

Vasiyetnamenin açılması davası için özel bir hukuki yarar şartı aranmaz. Zira bu dava, miras bırakanın son arzularının yerine getirilmesi için kanunen zorunlu bir işlemdir. Şartları şunlardır:

Miras Bırakanın Ölümü: Vasiyetname, ancak miras bırakanın vefat etmesinden sonra açılabilir. Miras bırakanın sağlığında vasiyetname açılması talebi reddedilir.
Vasiyetnamenin Varlığı: Ortada miras bırakan tarafından düzenlenmiş, şekil şartlarına uygun (el yazılı vasiyetname, resmi vasiyetname, sözlü vasiyetname) bir vasiyetnamenin bulunması gerekir.
Vasiyetnamenin Mahkemeye Teslimi: Miras bırakanın vefatından sonra eline vasiyetname geçen herkes (mirasçı, vasiyet alacaklısı, üçüncü kişi), vasiyetnameyi geçerli olup olmadığına bakılmaksızın derhal Sulh Hukuk Mahkemesi'ne teslim etmekle yükümlüdür (TMK m. 595). Bu bir yükümlülüktür ve yerine getirilmemesi durumunda hukuki sorumluluk doğabilir. Özellikle noter tarafından düzenlenen resmi vasiyetnameler zaten vefat bildiriminden sonra ilgili Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilir.

Vasiyetname Nereye Teslim Edilir?
Miras bırakanın ölümü üzerine, mirasçılardan biri, vasiyet alacaklısı veya vasiyetnameyi bulan herhangi bir kişi, vasiyetnamenin aslını, miras bırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi'ne (veya herhangi bir Sulh Hukuk Mahkemesi'ne) teslim eder.
Genellikle noterler aracılığıyla düzenlenen resmi vasiyetnameler, miras bırakanın vefatı bildirildikten sonra Noterler Birliği aracılığıyla doğrudan ilgili Sulh Hukuk Mahkemesine gönderilir.

Vasiyetnamenin Açılması Davası Görevli Mahkeme Neresidir?
Vasiyetnamenin açılması işlemleri, Sulh Hukuk Mahkemeleri'nin görev alanına girer.

Vasiyetnamenin Açılması Davası Yetkili Mahkeme Neresidir?
Miras bırakanın son yerleşim yerinin bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesi yetkilidir. Eğer vasiyetname başka bir Sulh Hukuk Mahkemesine teslim edilmişse, bu mahkeme vasiyetnamenin aslını yetkili mahkemeye gönderir.

Vasiyetnamenin Açılması Davasında Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

Zamanaşımı / Hak Düşürücü Süre Yok: Vasiyetnamenin açılması için bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre bulunmamaktadır. Miras bırakanın ölümünden sonra her zaman talep edilebilir. Ancak, vasiyetnameyi elinde bulunduranların bir ay içinde mahkemeye teslim etme yükümlülüğü vardır.
İptal veya Tenkis Davasından Farkı: Vasiyetnamenin açılması davası, vasiyetnamenin geçerliliğini veya iptalini incelemez. Bu sadece vasiyetnamenin şekil şartlarını denetleyen ve mirasçılara duyuran bir süreçtir. Vasiyetnamenin esas geçerliliğine itiraz etmek veya saklı payların ihlal edildiğini iddia etmek için ayrı vasiyetnamenin iptali davası veya tenkis davası açılması gerekir.
Tebligatın Önemi: Vasiyetnamenin açıldığının ve tebliğ edildiğinin ispatı, olası iptal veya tenkis davalarında hak düşürücü sürelerin başlangıcı açısından büyük önem taşır.
Gizlenen Vasiyetname: Eğer bir kişi, miras bırakanın ölümünden sonra elinde bulunan vasiyetnameyi saklar veya mahkemeye teslim etmezse, bu durum hukuki sorumluluk doğurabilir ve bu kişiler mirasçılık sıfatlarını dahi kaybedebilirler.
Mirasçılık Belgesinin Güncellenmesi: Vasiyetnamenin açılmasının ardından, eğer vasiyetname yasal mirasçıların paylarını etkiliyorsa, mirasçılık belgesinin vasiyetnameye uygun olarak yeniden düzenlenmesi gerekebilir.

Vasiyetin Açılması Davası Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Vasiyetnamenin açılması davası zorunlu mu?

Evet, miras bırakanın düzenlediği bir vasiyetnamenin hukuki sonuç doğurabilmesi ve içeriğindeki tasarrufların yerine getirilebilmesi için yasal prosedür gereği Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından açılması (okunması ve tebliğ edilmesi) zorunludur.

2. Vasiyetname açıldıktan sonra hemen mirasımı alabilir miyim?

Vasiyetname açıldıktan sonra, içeriğindeki tasarruflar hukuken sonuç doğurmaya başlar. Ancak vasiyetnameye itiraz veya tenkis davası açma süreleri vardır. Bu süreler içinde vasiyetnameye itiraz edilmez veya dava açılmazsa, vasiyetname kesinleşir ve mirasçı veya vasiyet alacaklıları haklarını talep edebilirler. Dolayısıyla, süreç biraz zaman alabilir.

3. El yazılı vasiyetnameyi de mahkemeye mi teslim etmeliyim?

Evet, miras bırakanın el yazısı ile düzenlediği vasiyetnameyi bulan herhangi bir kişi, geçerli olup olmadığına bakılmaksızın derhal miras bırakanın son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi'ne teslim etmekle yükümlüdür.

4. Vasiyetnamenin açılması davası ile vasiyetnamenin iptali davası aynı şey midir?

Hayır, aynı şeyler değildir.

Vasiyetnamenin açılması davası, sadece vasiyetnamenin mahkemece okunması ve ilgililere tebliğ edilmesi işlemidir. Vasiyetnamenin esas geçerliliğini veya hukuka uygunluğunu incelemez.
Vasiyetnamenin iptali davası ise, vasiyetnamenin şekil eksikliği, miras bırakanın ehliyetsizliği, yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama gibi nedenlerle hukuken geçersiz olduğunun iddia edildiği ve vasiyetnamenin tamamen iptalinin talep edildiği bir davadır.

5. Vasiyetnameye itiraz etmek için ne kadar sürem var?

Vasiyetnamenin açıldığının ve içeriğinin size tebliğ edildiği tarihten itibaren bir yıl içinde vasiyetnamenin iptali davası açma hakkınız vardır. Bu süre, hak düşürücü bir süredir.

6. Miras bırakanın vasiyetname bıraktığından haberim yoksa ne olur?

Kanunen, vasiyetnameyi elinde bulunduranların vasiyetnameyi mahkemeye teslim etme yükümlülüğü vardır. Mahkeme, vasiyetnameyi açtıktan sonra bilinen tüm yasal mirasçılara ve vasiyet alacaklılarına tebligat yapar. Dolayısıyla, size ulaşması sağlanır. Eğer vasiyetname saklanırsa, bunu saklayan kişi hukuki sorumluluk altına girebilir ve mirasçılık sıfatını kaybedebilir.

Samsun Miras Avukatı Desteğinin Önemi

Vasiyetnamenin açılması davaları her ne kadar çekişmesiz yargı işi niteliğinde olsa da, miras hukukuyla ilgili diğer karmaşık davaların (iptal, tenkis, mirasın reddi vb.) başlangıç noktasını oluşturduğu için titizlikle yürütülmesi gereken bir süreçtir. Miras Hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak, vasiyetnamenin usulüne uygun olarak mahkemeye teslimini, açılmasını ve tüm mirasçılara doğru bir şekilde tebliğ edilmesini sağlar. Olası bir vasiyetnamenin iptali veya tenkis davası için yasal sürelerin doğru takibi ve delillerin toplanması konusunda rehberlik eder.