Sahte Fatura Kullanma ve Düzenleme Suçu (VUK 359) - Samsun Ceza Avukatı

Sahte Fatura Kullanma ve Düzenleme Suçu (VUK 359)

Vergi sisteminin temelini oluşturan belgelerden biri olan fatura, ekonomik işlemlerin yasalara uygun bir şekilde belgelenmesini ve vergilendirilmesini sağlar. Ancak, bazı mükellefler tarafından yasalara aykırı olarak düzenlenen veya kullanılan sahte faturalar, hem devletin vergi gelirlerinde ciddi kayıplara yol açar hem de ticari hayatın güvenilirliğini sarsar. Türk Vergi Hukuku, bu tür fiilleri ağır cezai yaptırımlara bağlamıştır. Vergi Usul Kanunu'nun (VUK) 359. maddesi, sahte fatura düzenleme ve kullanma fiillerini ayrı ayrı suç olarak tanımlar ve bu suçlara ilişkin cezai yaptırımları belirler.

Sahte Fatura Nedir?

Sahte fatura, VUK 359. maddede tanımlandığı şekliyle, gerçek bir ticari muamele veya durum olmadığı halde, varmış gibi düzenlenen veya düzenlenen bir faturanın, gerçeğe aykırı bir şekilde düzenlenmesidir. Bir diğer deyişle, bu faturalar, gerçek bir mal veya hizmet alışverişini temsil etmez.

Kanun, sahte faturaları ikiye ayırır:

Sahte Belge Düzenleme: Hiçbir mal veya hizmet hareketi olmadığı halde, varmış gibi fatura kesmek. Bu faturaların amacı, genellikle başka bir mükellefin vergi matrahını düşürmesini sağlamaktır.
Muhteviyatı İtibarıyla Yanıltıcı Belge: Gerçek bir ticari işlem olduğu halde, bu işlemin miktarını, bedelini veya taraflarını gerçeğe aykırı bir şekilde gösteren faturadır. Örneğin, 100 liralık bir malın faturasını 1.000 lira olarak düzenlemek.

VUK 359 Kapsamında Sahte Fatura Suçları

Vergi Usul Kanunu, sahte fatura ile ilgili fiilleri;

1. Sahte Belge Düzenleme Suçu (VUK 359/a)

Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti

bulunan;

1) Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek olmayan veya

kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,

2) Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya muhteviyatı itibariyle

yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar,

Hakkında on sekiz aydan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Varlığı noter

tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde, inceleme sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere defter ve belgelerin ibraz edilmemesi, bu fıkra hükmünün uygulanmasında gizleme olarak kabul edilir. Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir.

2. Sahte Belge Kullanma Suçu (VUK 359/b)

Vergi kanunları uyarınca tutulan veya düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti

bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini

tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç yıldan

sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum olmadığı

halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge, sahte belgedir.

3.Maliye Bakanlığının İznine Tabi Belgeyi İzinsiz Basma (VUK 359/c)

Bu Kanun hükümlerine göre ancak Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin

basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek

kullananlar iki yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

4.Vergi Usul Kanunu 359/ç

Hazine ve Maliye Bakanlığınca yetkilendirilmediği halde, ödeme kaydedici cihaz mührünü kaldıran, donanım veya yazılımını değiştiren veya yetkilendirilmiş olsun ya da olmasın ödeme kaydedici cihazın hafıza birimlerine, elektronik devre elemanlarına veya harici donanım veya yazılımlarla olan bağlantı sistemine ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemlere fiziksel veya bilişim yoluyla müdahale ederek; gerçekleştirilen satışlara ait mali belge veya bilgilerin cihazda kayıt altına alınmasını engelleyen, cihazda kayıt altına alınan bilgileri değiştiren veya silen, ödeme kaydedici cihaz veya bağlantılı diğer donanım ve sistemler ya da kayıt dışı satışın önlenmesi için kurulan elektronik kontrol ve denetim sistemleri veya ilgili diğer sistemler tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyen veya bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine sebebiyet verenler üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

5.Vergi Usul Kanunu 359/d

3/1/2002 tarihli ve 4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile düzenlenen piyasalarda, Hazine ve Maliye Bakanlığınca yetki verilip verilmediğine bakılmaksızın, mükerrer 257 nci maddenin birinci fıkrasının (6) numaralı bendi kapsamında vergi güvenliğini sağlamak amacıyla kullanılmasına zorunluluk getirilen özel etiket ve işaretlerle ürünlerin etiketlenmesi veya işaretlenmesi ve etiketlenen veya işaretlenen ürün bilgilerinin kurulan veri merkezine aktarılmasını sağlayan sisteme fiziksel veya bilişim yoluyla müdahale ederek Hazine ve Maliye Bakanlığına elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyenler veya bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine sebebiyet verenler üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Soruşturma Evresinde Vergi Cezası Ödeme İndirimi

Bu maddede yazılı fiillerle verginin ziyaa uğratıldığının tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilir. Tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda verilecek ceza yarı oranında indirilir. Bu maddede düzenlenen suçların birden fazla takvim yılı veya vergilendirme dönemi içinde aynı suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde, Türk Ceza Kanununun 43 üncü maddesi uygulanır.

Sahte Fatura Suçlarında İspat Yükü ve Kriterler

Vergi hukuku suçlarında, ispat yükü genellikle Vergi İdaresi üzerindedir. Ancak, VUK 359 kapsamındaki suçlarda ispat, karmaşık bir süreçtir. Yargıtay kararlarına göre, bir mükellefin sahte fatura düzenlediği veya kullandığına dair bir sonuca varmak için tek başına fatura yeterli değildir.

Deliller ve Kriterler:

Mali Müşavir Raporları ve Vergi İnceleme Raporları: Suçun tespiti, genellikle Vergi Müfettişleri tarafından hazırlanan raporlara dayanır. Bu raporlarda, faturaların gerçek dışı olduğu, alıcı-satıcı ilişkisinin olmadığı gibi hususlar incelenir.
Ticari İlişki Teyidi: Faturayı düzenleyen ve kullanan mükelleflerin arasında bir ticari ilişkinin olup olmadığı, malın sevkıyat belgeleri (sevk irsaliyesi), ödeme belgeleri (banka dekontları, çekler) gibi kanıtlarla incelenir.
Hayatın Olağan Akışı: Eğer bir firmanın iş hacmi ile kullandığı faturalar arasında orantısız bir ilişki varsa veya fatura alınan firmanın adresi hayali bir yer ise, bu durum sahte fatura kullanma şüphesini güçlendirir.
"Sahte Olduğunu Bilme Kastı": Sahte fatura kullanma suçunda en önemli unsur, mükellefin faturanın sahte olduğunu bilerek hareket etmesidir. Eğer bir mükellef iyi niyetle, sahte olduğunu bilmediği bir faturayı kullanırsa, cezai sorumluluğu doğmaz.

Sahte Fatura Kullanma Suçu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Sahte fatura kullanma ve düzenleme suçları arasındaki fark nedir?

Sahte fatura düzenleme, gerçek bir ticari işlem olmadan fatura kesmektir. Kullanma suçu ise, sahte olduğunu bilerek bu faturayı kendi defterlerine işleyerek vergi avantajı elde etmektir.

2. Sahte fatura kullandığımı bilmiyorsam yine de ceza alır mıyım?

Sahte fatura kullanma suçunda, faturanın sahte olduğunu bilme kastı aranır. Eğer iyi niyetli bir şekilde, sahte olduğunu bilmediğiniz bir faturayı kullandıysanız, cezai sorumluluğunuz doğmaz. Ancak, bu durumu ispatlamanız gerekir.

3. Sahte fatura suçunda ceza zamanaşımı süresi ne kadardır?

VUK 359'daki suçlar için ceza zamanaşımı süresi, Türk Ceza Kanunu'ndaki genel kurallara tabidir. Genellikle suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıldır.

4. Sahte fatura kullandığım iddia edildi, ne yapmalıyım?

Öncelikle bir vergi ve ceza avukatından hukuki danışmanlık almalısınız. Ardından, bir mali müşavir ile defterlerinizi ve faturalarınızı kontrol etmeli ve vergi idaresine doğru bilgileri sunmalısınız.

5. Sahte faturayı sadece defterime işledim ama kullanmadım, yine de suçlu muyum?

Sahte faturayı defterinize işlemeniz, kullanma suçu için yeterli bir delil olabilir. Hukuken, deftere işlemek, faturayı kullanma fiilini oluşturur.

6. Sahte fatura düzenlediğim için pişman olursam cezadan kurtulabilir miyim?

VUK 359 için doğrudan bir etkin pişmanlık düzenlemesi olmamakla birlikte, soruşturma veya kovuşturma başlamadan önce durumu vergi dairesine bildirmeniz, zararı tazmin etmeniz ve pişmanlık göstermeniz, ceza indirimi veya lehinize bir karar verilmesi için önemli bir etken olabilir.