Boşanma Davasında Mal Rejimi Tasfiyesi - Samsun Boşanma Avukatı

Katılma Alacağı Davası: Boşanmada Mal Paylaşımı

Evlilik birliğinin sona ermesi, taraflar için duygusal olduğu kadar, mali açıdan da önemli sonuçlar doğurur. Özellikle boşanma davalarıyla birlikte gündeme gelen mal paylaşımı, tarafların evlilik birliği içinde edindikleri mallar üzerindeki haklarını belirleyen kritik bir süreçtir. Türk Medeni Kanunu'nda (TMK) yasal mal rejimi olarak kabul edilen edinilmiş mallara katılma rejimi, boşanma halinde en sık karşılaşılan mal rejimi türüdür ve bu rejimden kaynaklanan hakların talep edildiği dava türüne katılma alacağı davası denir. Bu makalede, katılma alacağı davasının ne olduğunu, hangi koşullarda ortaya çıktığını, nasıl hesaplandığını ve dava sürecini ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Katılma Alacağı Nedir?

Katılma alacağı, Türk Medeni Kanunu'nun 218. ve devamı maddelerinde düzenlenen edinilmiş mallara katılma rejimi çerçevesinde, evlilik birliği içinde edinilen malların boşanma sonucunda eşler arasında paylaştırılmasıyla ortaya çıkan alacaktır. Bu rejimde, her eşin hem kişisel malları hem de edinilmiş malları bulunur. Evlilik birliği içerisinde edinilen mallar üzerinde, diğer eşin yasadan kaynaklanan bir alacak hakkı doğar.

Basitçe ifade etmek gerekirse, evlilik süresince edinilen malların değeri üzerinden, mal rejiminin sona ermesiyle birlikte (boşanma, ölüm veya başka bir mal rejimine geçiş) eşlerden birinin diğerine ödemekle yükümlü olduğu parasal değere katılma alacağı denir. Bu alacak, ayni bir hak (yani malın bizzat kendisine sahip olma hakkı) değil, nakit bir alacak hakkıdır.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?

Türkiye'de evlenen çiftler, özel bir mal rejimi sözleşmesi yapmadıkları sürece otomatik olarak edinilmiş mallara katılma rejimini kabul etmiş sayılırlar (TMK m. 202). Bu rejim, evlilik birliğinin başladığı tarihten itibaren geçerli olur.

Bu rejime göre, eşlerin mal varlıkları iki ana kategoriye ayrılır:

1. Kişisel Mallar (TMK m. 220):

   • Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşyalar (giyim, kişisel takılar vb.).

   • Evlenmeden önce sahip olduğu mallar (daha önceki birikimler, evler, arsalar vb.).

   • Miras yoluyla veya karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği mallar (bağış, piyango ikramiyesi vb.).

   • Manevi tazminat alacakları.

   • Kişisel malların yerine geçen değerler (evlenmeden önceki evin satılıp yerine alınan başka bir ev).

2. Edinilmiş Mallar (TMK m. 219):

   • Eşlerden her birinin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir.

   • Çalışmasının karşılığı olan edinimler (maaş, ücret, tazminat vb.).

   • Sosyal güvenlik veya yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin ödemeleri.

   • Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar.

   • Kişisel malların gelirleri (kişisel mal olan evin kirası, kişisel mal olan bankadaki paranın faizi vb.).

   • Edinilmiş malların yerine geçen değerler (edinilmiş mal olan bir aracın satılıp yerine alınan başka bir araç).

Katılma alacağı, işte bu edinilmiş mallar üzerinden hesaplanır. Kişisel mallar, mal paylaşımına dahil edilmez.

Katılma Alacağı Davasının Açılma Nedenleri Nelerdir?

Katılma alacağı davası, genellikle boşanma davasının kesinleşmesiyle birlikte veya boşanma davası devam ederken açılabilir. Mal rejimi, boşanma kararının kesinleştiği tarihte sona erer. Davanın açılmasının temel nedenleri şunlardır:

• Boşanma: En yaygın açılma nedenidir. Boşanma davasının kesinleşmesiyle birlikte, eşler arasında edinilmiş malların tasfiyesi gündeme gelir.

• Evliliğin İptali: Evliliğin butlan (geçersizlik) nedeniyle ortadan kalkması halinde de mal rejiminin tasfiyesi söz konusu olabilir.

• Ölüm: Eşlerden birinin vefat etmesi durumunda da edinilmiş mallara katılma rejimi sona erer ve sağ kalan eşin veya mirasçıların katılma alacağı hakkı doğar.

• Başka Bir Mal Rejimine Geçiş: Eşlerin evlilik birliği devam ederken, karşılıklı anlaşarak edinilmiş mallara katılma rejiminden başka bir mal rejimine (örneğin mal ayrılığı rejimi) geçmeleri halinde, eski rejimin tasfiyesi gerekebilir.

  
  

Katılma Alacağı Nasıl Hesaplanır?

Katılma alacağının hesaplanması, davanın en kritik ve teknik kısmıdır. Bu hesaplama genellikle uzman bir bilirkişi tarafından yapılır ve aşağıdaki adımları içerir:

1. Mal Rejiminin Sona Erdiği Anın Tespiti: Hesaplama, mal rejiminin sona erdiği tarihteki (genellikle boşanma davasının kesinleştiği tarih) malların değeri üzerinden yapılır.

2. Edinilmiş Malların Belirlenmesi: Eşlerin her birinin evlilik birliği içinde edindiği tüm malvarlığı değerleri (taşınmazlar, araçlar, banka hesapları, hisse senetleri, işletmeler, ziynet eşyaları vb.) tespit edilir.

3. Kişisel Malların ve Değer Artış Paylarının Çıkarılması: Edinilmiş mallar arasından kişisel mallar ve bir eşin diğerinin kişisel malına yaptığı katkıdan doğan değer artış payları çıkarılır. Örneğin, eşlerden birinin evlenmeden önce sahip olduğu bir ev, evlilik sırasında diğer eşin emeği veya katkısıyla değer kazanmışsa, bu katkının belirli bir oranı değer artış payı olarak hesaplanır.

4. Eklenecek Değerler (Denkleştirme): Kanun gereği, edinilmiş mal grubuna eklenmesi gereken bazı değerler vardır. Bunlar genellikle evlilik süresince bir eşin diğerine bağışladığı veya mal rejimi sona erdikten sonra yaptığı karşılıksız kazandırmalardır (TMK m. 229). Bu düzenleme, diğer eşin katılma alacağı hakkını korumayı amaçlar. Örneğin, eşlerden birinin evlilik birliği içinde diğer eşinden mal kaçırmak amacıyla üçüncü kişiye yaptığı bağışlar bu kapsama girer.

5. Ortak Mal Varlığının Belirlenmesi (Artık Değer): Her eşin edinilmiş mallarından, kişisel borçları çıkarıldıktan sonra kalan miktarlara "artık değer" denir (TMK m. 231). Bu artık değerler, eşlerin evlilik birliği içinde elde ettikleri net kazancı temsil eder.

6. Artık Değerlerin Yarı Yarıya Paylaşımı: Her bir eşin artık değeri toplandıktan sonra, bu toplam değerin yarıya bölünmesiyle diğer eşin katılma alacağı belirlenir (TMK m. 236). Kanun gereği, eşler bu artık değerler üzerinde eşit oranda hak sahibidir.

Katılma Alacağı Davası Yetkili Mahkeme Neresidir?

Katılma alacağı davası, Aile Mahkemesi'nde açılır. Eğer o yerde Aile Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülür. Yetkili mahkeme, boşanma davasının görüldüğü veya kesinleştiği yerdeki mahkeme olabileceği gibi, davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesi de olabilir. Samsun'da açılan bir katılma alacağı davasında Samsun Aile Mahkemesi görevli olacaktır.

Katılma Alacağı Dava Süreci

1. Delillerin Sunulması: Davacı, iddialarını destekleyen tüm delilleri (tapu kayıtları, araç ruhsatları, banka hesap dökümleri, maaş bordroları, faturalar, tanık beyanları vb.) mahkemeye sunmalıdır. Özellikle evlilik birliği içinde edinildiği iddia edilen mallara ilişkin belgeler büyük önem taşır.

2. Keşif ve Bilirkişi İncelemesi: Mahkeme, davaya konu malların değerini tespit etmek için genellikle keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırır. Bilirkişi, taşınmazların ve araçların değerini, banka hesaplarının durumunu, varsa işletmelerin ticari değerini ve diğer edinilmiş malları tespit ederek detaylı bir rapor hazırlar. Bu rapor, katılma alacağının hesaplanmasında temel alınır.

3. Duruşmalar ve Beyanlar: Taraflar, duruşmalarda iddialarını ve savunmalarını sunar. Karşı tarafın sunduğu belgelere ve bilirkişi raporuna itiraz edebilirler.

4. Karar: Mahkeme, tüm delilleri ve bilirkişi raporunu değerlendirerek katılma alacağına ilişkin nihai kararını verir. Kararda, davalı eşin davacı eşe ödemesi gereken katılma alacağı miktarı net olarak belirtilir.

5. İstinaf ve Temyiz: Mahkeme kararına karşı istinaf ve Yargıtay'a temyiz yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır. Karar kesinleştikten sonra icra takibi başlatılabilir.

   
   

Katılma Alacağı Dava Zamanaşımı Süresi Nedir?

Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma

hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

Katılma Alacağı Davası Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Evlenmeden önceki mallarım da mal paylaşımına dahil olur mu?

Hayır, evlenmeden önce sahip olduğunuz mallar (kişisel mallar) edinilmiş mallara katılma rejimine dahil edilmez ve mal paylaşımına konu olmaz. Ancak, bu kişisel malların evlilik birliği içinde elde ettiği gelirler (örneğin evlenmeden önceki evin kirası) edinilmiş mal sayılır.

2. Ziynet eşyaları (altın, takı) katılma alacağı hesabına dahil edilir mi?

Geleneksel olarak kadınlara takılan ziynet eşyaları, Yargıtay kararları uyarınca kadının kişisel malı olarak kabul edilir ve kural olarak katılma alacağı hesabına dahil edilmez. Ancak bu konuda her somut olayın kendi içindeki özellikleri ve ispat durumuna göre farklı değerlendirmeler yapılabilir.

3. Eşim, mal kaçırmak için mallarını üçüncü kişilere devretti. Bu durumda ne yapabilirim?

Türk Medeni Kanunu'nun 229. maddesi (Eklenecek Değerler) gereğince, bir eşin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde yaptığı karşılıksız kazandırmalar (bağışlar) veya evlilik birliği içinde diğer eşin rızası olmadan yaptığı ve diğer eşin katılma alacağı hakkını zedeleyici tasarruflar, mal paylaşımı hesabına eklenir. Bu durumda, mahkeme bu tür devirleri yok sayarak alacağınızı bu mallar üzerinden hesaplayabilir.

4. Katılma alacağı davası açmak için boşanma davasının bitmesini beklemem şart mı?

Hayır, katılma alacağı davası boşanma davası ile birlikte açılabilir veya boşanma davasının devamı sırasında ayrı bir dava olarak da açılabilir. Ancak mal rejiminin sona erdiği tarih, boşanma kararının kesinleştiği tarihtir ve hesaplama bu tarih üzerinden yapılır.

5. Katılma alacağı davasını kazandığımda, malın kendisine mi sahip olurum, yoksa para mı alırım?

Katılma alacağı davası sonucunda, alacaklı eş para alacağı hakkı kazanır. Yani mahkeme size bir malın tapusunu devretmez, o malın değeri üzerinden belirlenen nakit bir meblağı ödenmesine hükmeder. Malın bizzat kendisine sahip olmak için farklı davaların (örneğin katkı payı alacağı veya tapu iptal tescil davası) açılması gerekebilir, ancak katılma alacağı davası ayni hak sağlamaz.

6. Katılma alacağı davasında mirasçılar taraf olabilir mi?

Evet, eşlerden birinin vefatı halinde mal rejimi sona erer ve sağ kalan eşin veya vefat eden eşin mirasçılarının katılma alacağı davası açma hakkı doğar. Bu durumda mirasçılar davada taraf olabilirler.

Boşanma Avukatı Desteğinin Önemi

Katılma alacağı davaları, malvarlığı tespiti, değerleme, borçların düşülmesi, denkleştirme ve değer artış paylarının hesaplanması gibi karmaşık hukuki ve mali süreçleri içerir. Bu nedenle, alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak büyük önem taşır. Avukatınız; Malvarlığı tespitinde doğru adımları atmanıza, Gerekli delilleri toplamanıza, Bilirkişi raporuna doğru itirazları yapmanıza, Hukuki haklarınızı eksiksiz bir şekilde savunmanıza, Dava sürecini etkin bir şekilde yönetmenize yardımcı olacaktır.

Samsun boşanma avukatı, samsun mal paylaşımı davası, samsun mal paylaşımı avukatı, samsun çekişmeli boşanma avukatı, samsun katılma alacağı davası, samsun avukat, mal rejimi tasfiyesi

Samsun boşanma avukatı, samsun mal paylaşımı davası, samsun mal paylaşımı avukatı, samsun çekişmeli boşanma avukatı, samsun katılma alacağı davası, samsun avukat, mal rejimi tasfiyesi