İtirazın İptali Davası - Samsun İcra Avukatı

İtirazın İptali Davası: Alacak Tahsilatında Son Durak

Günümüz ticari ve hukuki ilişkilerinde, alacak-borç dengesi zaman zaman bozulabilmekte ve alacaklılar, hak ettikleri ödemelere ulaşmakta zorluklar yaşayabilmektedir. Türk hukuk sisteminde, alacaklıların icra takibi başlatarak borçlarını tahsil etmeleri mümkündür. Ancak, borçlunun icra takibine itiraz etmesi durumunda, takip durur ve alacaklının eli kolu bağlanır. İşte bu noktada, alacaklının duran icra takibini yeniden canlandırmak ve alacağını hukuken geçerli hale getirmek için başvurduğu en önemli hukuki yollardan biri İtirazın İptali Davası'dır.

İtirazın İptali Davası Nedir?

İtirazın iptali davası, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK) kapsamında açılan, alacaklının, başlattığı icra takibine borçlu tarafından yapılan itirazın haksız olduğunu ve bu itirazın iptal edilerek icra takibinin devamına karar verilmesini talep ettiği bir davadır. Bu davanın temel amacı, borçlunun yersiz itirazı nedeniyle duran icra takibini yeniden işler hale getirmek ve alacaklının alacağını icra yoluyla tahsil etmesini sağlamaktır.

İtirazın iptali davası, borçlunun icra takibine yaptığı itirazın kaldırılması ve takibin devamının sağlanması için bir "icra mahkemesi" değil, bir "genel mahkeme" (Asliye Hukuk veya Sulh Hukuk Mahkemesi) nezdinde görülen bir davadır.

İtirazın İptali Davasının Hukuki Dayanağı

İtirazın iptali davaları, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 67. maddesinde düzenlenmiştir. Bu madde, davanın açılma şartlarını, süresini ve sonuçlarını detaylı olarak belirler.

İtirazın İptali Davası Açma Şartları

İtirazın iptali davasının kabul edilebilmesi için aşağıdaki hukuki şartların bir arada bulunması gerekir:

Geçerli Bir İcra Takibinin Başlatılmış Olması: Alacaklı tarafından borçlu aleyhine, hukuka uygun bir şekilde (genellikle genel haciz yoluyla) bir icra takibi başlatılmış olmalıdır. Bu takip, geçerli bir alacağa dayanmalı ve usulüne uygun olarak başlatılmış olmalıdır.
Borçlunun İcra Takibine Süresinde İtiraz Etmiş Olması: Borçlu, kendisine gönderilen ödeme emrine, kanuni süre içinde (genellikle 7 gün) ve usulüne uygun olarak itiraz etmiş olmalıdır. Eğer borçlu itiraz etmezse, icra takibi kesinleşir ve itirazın iptali davasına gerek kalmaz.
Borçlunun İtirazı Nedeniyle İcra Takibinin Durması: Borçlunun itirazı, icra takibini durdurmuş olmalıdır. İcra takibi durduğunda, haciz veya satış gibi takip işlemleri yapılamaz.
İtirazın Haksız Olması: Alacaklı, borçlunun icra takibine yaptığı itirazın haksız olduğunu ve aslında alacağın mevcut ve talep edilebilir olduğunu ispatlamakla yükümlüdür. Bu, davanın temelini oluşturur.
Dava Açma Süresi İçinde Hareket Edilmesi: Kanunda belirtilen süre içinde itirazın iptali davasının açılmış olması gerekir.

İtirazın İptali Dava Açma Süresi (Hak Düşürücü Süre):
İtirazın iptali davası, borçlunun icra takibine itirazının alacaklıya tebliğ edildiği tarihten itibaren bir yıl içinde açılmalıdır. Bu süre, hak düşürücü bir süredir. Bu sürenin geçirilmesi halinde, alacaklı itirazın iptali davası açma hakkını kaybeder ve aynı alacak için yeniden icra takibi başlatmak zorunda kalır ki bu durumda itirazın iptali davasına dayanılamaz.

İtirazın İptali Davası Görevli Mahkeme:
İtirazın iptali davaları, alacağın miktarına ve niteliğine göre Asliye Hukuk Mahkemeleri veya Sulh Hukuk Mahkemeleri'nde açılır. Örneğin, kira alacaklarına ilişkin itirazın iptali davası Sulh Hukuk Mahkemesi'nde, ticari alacaklara ilişkin dava Asliye Ticaret Mahkemesi (veya Ticaret Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi) nezdinde görülür. Genel yetkili mahkeme ise borçlunun yerleşim yeri mahkemesidir.

İtirazın İptali Davası Yetkili Mahkeme:
Davalının (borçlunun) yerleşim yeri mahkemesi veya borcun doğduğu yer mahkemesi yetkilidir. Örneğin borçlu Samsun'da ise Samsun Asliye Hukuk Mahkemesidir.

İtirazın İptali Davasında Davacı ve Davalı:
- Davacı: İcra takibini başlatan ve alacağını tahsil edemeyen alacaklı davacıdır.
- Davalı: İcra takibine itiraz eden borçlu davalıdır.

İtirazın İptali Davasında Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

Bir Yıllık Hak Düşürücü Süre: İtirazın iptali davasında en kritik nokta, borçlunun itirazının tebliğ edildiği tarihten itibaren bir yıllık hak düşürücü süredir. Bu sürenin kaçırılması, dava açma hakkının tamamen kaybedilmesine neden olur ve aynı alacak için yeniden icra takibi başlatılsa bile itirazın iptali davası açılamaz.
İspatın Önemi: Davacı alacaklı, alacağın varlığını, miktarını ve borçlunun itirazının haksız olduğunu somut ve inandırıcı delillerle ispatlamak zorundadır. Bu, sözleşmeler, faturalar, banka dekontları, yazışmalar, tanık beyanları gibi çeşitli delillerle sağlanabilir.
İcra İnkar Tazminatı: Alacaklıların bu davayı açarken icra inkar tazminatı talebini dilekçelerinde açıkça belirtmeleri önemlidir. Şartları oluştuğunda bu tazminat, alacaklının lehine önemli bir ek gelir olabilir.
Görevli Mahkeme Tayini: Alacağın türüne ve miktarına göre görevli mahkemenin (Sulh Hukuk, Asliye Hukuk, Asliye Ticaret) doğru belirlenmesi, davanın usulden reddedilmemesi için önemlidir.
Tahsilat Odaklılık: İtirazın iptali davası, alacak tahsilatının hukuki bir aracıdır. Bu nedenle, davayı kazanmak kadar, borçlunun icra takibiyle tahsil edilebilecek malvarlığının olup olmadığını da göz önünde bulundurmak önemlidir.

İtirazın İptali Davası Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. İtirazın iptali davası açmadan icra takibine devam edebilir miyim?

Hayır, borçlu icra takibine süresinde itiraz ettiğinde, takip kendiliğinden durur. İtirazın iptali davası açmadan veya itirazın kaldırılması yoluna başvurmadan duran takibe devam edilemez.

2. İtirazın iptali davasını kazanırsam, borçludan ne kadar tazminat alabilirim?

Eğer borçlunun itirazı haksız bulunursa ve dava kazanılırsa, mahkeme, alacağın miktarına göre en az %20 oranında icra inkar tazminatına hükmedebilir. Bu tazminat, alacaklıyı boş yere dava açmak zorunda bırakmanın bir karşılığıdır.

3. İtirazın iptali davası ne kadar sürer?

Davanın süresi, mahkemenin iş yüküne, alacağın niteliğine, delillerin toplanma sürecine ve tarafların savunmalarının karmaşıklığına bağlı olarak değişebilir. Genellikle birkaç aydan bir yıla kadar veya daha uzun sürebilir.

4. Borçlu itiraz dilekçesinde hiçbir sebep belirtmediyse yine de itirazın iptali davası açmalı mıyım?

Evet, borçlu itiraz dilekçesinde hiçbir sebep belirtmese bile itiraz geçerli sayılır ve icra takibini durdurur. Bu durumda yine itirazın iptali davası açmanız gerekir. Borçlu, yargılama aşamasında itirazının gerekçelerini sunmak zorundadır.

5. Bir yıllık dava açma süresini kaçırırsam ne olur?

Bir yıllık hak düşürücü süreyi kaçırırsanız, aynı icra takibi üzerinden itirazın iptali davası açma hakkınızı kaybedersiniz. Bu durumda, alacağınızı tahsil edebilmek için aynı alacak için yeniden sıfırdan bir icra takibi başlatmanız gerekir. Ancak bu yeni takipte de borçlu yine itiraz ederse, yine itirazın iptali davası açmanız gerekebilir.

6. Davalı borçlu, dava sırasında borcunu öderse ne olur?

Davalı borçlu, itirazın iptali davası devam ederken borcunu öderse, dava konusuz kalır. Bu durumda mahkeme, davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına hükmeder. Ancak, dava açıldığı için, yargılama giderleri ve icra inkar tazminatı (şartları oluşmuşsa) gibi hususlarda karar verilmeye devam edilebilir.

Samsun İcra Avukatı Desteğinin Önemi

İtirazın iptali davaları, icra ve hukuk yargılamasının iç içe geçtiği, teknik detaylar içeren ve sürelerin çok önemli olduğu davalardır. Alacaklı için hak kaybı yaşanmaması ve alacağının tahsilinin sağlanması adına bu sürecin doğru yönetimi hayati önem taşır. İcra ve İflas Hukuku ile Ticaret Hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak davanızın seyri için önemlidir.