İşçinin Ölüm İzni Kaç Gün? Vefat İzni - Samsun İş Davası Avukatı

Ölüm İzni Nedir?

Hayatın en zorlu anlarından biri, bir yakınımızı kaybetmektir. Bu kederli süreçte, çalışanların hem cenaze ve defin işlemlerini tamamlamaları hem de bu derin üzüntüyü yaşarken sevdiklerinin yanında olmaları için zamana ihtiyaçları vardır. İşte bu hassas dönemde çalışanların haklarını güvence altına alan yasal düzenlemeye ölüm izni denir. Ölüm izni, çalışanların ailevi bir görev ve aynı zamanda duygusal bir destek süreci olarak yasalarla tanınmış ücretli bir izindir.

Bu makalede, ölüm izninin ne olduğunu, hangi kanunlara (İş Kanunu ve 657 sayılı Kanun) göre nasıl uygulandığını, kaç gün olduğunu, kimler için verildiğini, ne zaman başladığını ve bu hakla ilgili sıkça sorulan soruları ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Ölüm İzni Nedir ve Hangi Kanunlarla Düzenlenmiştir?

Ölüm izni, bir çalışanın, belirli derecedeki yakınlarının vefatı halinde yasal olarak tanınan ve işveren tarafından kullandırılması zorunlu olan ücretli bir mazeret iznidir. Bu iznin temel amacı, çalışana yasını tutması, cenaze ve defin işlemlerini yerine getirmesi için gerekli zamanı sağlamaktır. Türkiye'de çalışanların ölüm izni hakları, çalıştıkları kuruma göre farklı kanunlarla düzenlenmiştir:

4857 sayılı İş Kanunu: Özel sektör çalışanları, işçiler ve sendikalı işçiler için geçerlidir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu: Kamu kurumlarında çalışan memurlar için geçerlidir.

İş Kanunu’na (Özel Sektör) Göre Ölüm İzni

4857 sayılı İş Kanunu'na tabi çalışanlar için ölüm izni, ücretli mazeret izinleri kapsamında düzenlenmiştir.

Ölüm İzni Kimler İçin Verilir?

İş Kanunu'nun ek 2. maddesine göre, işçiye aşağıdaki yakınlarının vefatı halinde ölüm izni verilir:

Eşi: (Karısı veya kocası)
Çocuğu: (Biyolojik veya evlatlık)
Annesi:
Babası:
Kardeşi:

Bu beş kategori, İş Kanunu'nda sayılan ve ölüm izni verilmesi zorunlu olan kişilerdir. Bu kişilerin dışındaki akrabalar (örneğin kayınvalide, kayınpeder, dayı, teyze, amca, hala) için İş Kanunu'na göre yasal olarak ölüm izni verme zorunluluğu yoktur. Ancak, işverenler bu durumlarda inisiyatif kullanarak ücretli veya ücretsiz izin verebilirler veya bu durumlar toplu iş sözleşmeleriyle düzenlenmiş olabilir.

İşçi Ölüm İzni Kaç Gündür ve Ne Zaman Başlar?

İş Kanunu'na göre, sayılan yakınların vefatı halinde işçiye 3 gün ücretli mazeret izni verilir.

Süre: 3 gün.
Ne Zaman Başlar? İzin süresi, kural olarak vefat tarihinden itibaren başlar. Bu sürenin hafta sonu veya tatil günlerine denk gelmesi, izin süresini uzatmaz. Örneğin, Perşembe günü vefat gerçekleşirse, Perşembe, Cuma, Cumartesi günleri izin kullanılır. Eğer Cuma günü vefat gerçekleşirse, Cumartesi ve Pazar günleri izin süresine dahildir, Pazartesi günü işbaşı yapılır. Ancak, uygulamada vefat tarihinden sonraki ilk iş gününden itibaren de başlanabilir. Bu durum işverenle karşılıklı anlaşmaya bağlıdır.

Ölüm İzni Ücretli midir?

Evet, İş Kanunu'na göre ölüm izni, tamamen ücretli bir izindir. Bu süre zarfında çalışanın maaşından herhangi bir kesinti yapılamaz ve bu izin, yıllık ücretli izin hakkından mahsup edilemez.

657 Sayılı Kanun’a (Kamu) Göre Ölüm İzni

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi çalışanlar (memurlar) için ölüm izni, İş Kanunu'na göre daha geniş bir kapsamda düzenlenmiştir.

Memurlar İçin Ölüm İzni Kimler İçin Verilir?

Devlet Memurları Kanunu'nun 104/B maddesine göre, memura aşağıdaki yakınlarının vefatı halinde ölüm izni verilir:

Eşi:
Çocuğu: (Biyolojik veya evlatlık)
Annesi:
Babası:
Eşinin Annesi (Kayınvalide):
Eşinin Babası (Kayınpeder):
Kardeşinin

Memurlar için Ölüm İzni Kaç Gündür ve Ne Zaman Başlar?

657 sayılı Kanun'a göre, yukarıda sayılan yakınların vefatı halinde memura 7 gün ücretli izin verilir.

Süre: 7 gün.
Ne Zaman Başlar? İzin süresi, vefat tarihinden itibaren başlar. Hafta sonu ve resmi tatiller de bu sürenin içine dahildir.

Memurlar için Ölüm İzni Ücretli midir?

Evet, 657 sayılı Kanun'a göre memurların ölüm izni de ücretli bir izindir. Bu süre boyunca maaşından herhangi bir kesinti yapılamaz.

Ölüm İzni Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Belge Zorunluluğu: İşveren veya kurum, vefatın gerçekleştiğine dair bir belge (ölüm belgesi, cenaze tutanağı gibi) talep etme hakkına sahiptir. Bu nedenle, çalışanın bu belgeleri temin etmesi ve işverene sunması önemlidir.
İznin Bölünmesi: Yasal ölüm izni, genellikle kesintisiz olarak kullanılması gereken bir izindir. Kural olarak bölünemez.
Farklı Kanunlara Tabi Çalışanların Durumu: Bir kişinin annesi vefat ettiğinde, memur olan bir evladın 7 gün, özel sektörde çalışan diğer bir evladın ise 3 gün ölüm izni hakkı vardır. Hangi kanuna tabi olduğu, izin süresini belirler.
Toplu İş Sözleşmesi (TİS): Sendikalı işçilerin çalıştığı işyerlerinde, toplu iş sözleşmeleri ile İş Kanunu'nda belirtilen 3 günlük süre daha da uzatılabilir. Bu nedenle, sendikalı işçilerin TİS hükümlerini kontrol etmeleri faydalı olacaktır.

Ölüm İzninin İşveren Tarafından Verilmemesi Durumu

İş Kanunu veya 657 sayılı Kanun'a göre, ölüm izni, çalışana tanınmış yasal bir haktır. İşverenin veya amirin bu izni vermekten imtina etmesi yasalara aykırıdır.

Özel Sektörde: İşverenin ölüm iznini vermemesi veya izinli olunan günlerin maaşından kesinti yapması, işçi için haklı fesih nedeni oluşturabilir. Bu durumda işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir.
Kamuda: Memurun ölüm izni hakkının amiri tarafından engellenmesi durumunda, memur bu durumu yasal yollarla (idari itiraz, dava) çözüme kavuşturabilir.

Bu tür bir durumla karşılaşan çalışanların, hak kaybı yaşamamak için bir avukattan hukuki destek almaları veya sendikalarına danışmaları faydalı olacaktır.

Ölüm İzni Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Ölüm izni ücretli midir?

Evet, hem özel sektör (İş Kanunu) hem de kamu sektörü (657 sayılı Kanun) çalışanları için ölüm izni tamamen ücretli bir mazeret iznidir. İzin süresi boyunca maaşınızdan herhangi bir kesinti yapılamaz.

2. Kayınvalidemin veya kayınpederimin vefatı durumunda ölüm izni alabilir miyim?

Özel sektörde (İş Kanunu): Kural olarak, İş Kanunu'nda kayınvalide veya kayınpeder vefatı için ölüm izni zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu durumlar için izin, işverenin inisiyatifine veya toplu iş sözleşmesine bağlıdır.
Kamuda (657 sayılı Kanun): Evet, 657 sayılı Kanun'a göre memurlar, eşlerinin anne ve babasının vefatı durumunda da 7 gün ölüm izni kullanma hakkına sahiptir.

3. Amcam, dayım veya teyzemin vefatı durumunda ölüm izni alabilir miyim?

İş Kanunu ve 657 sayılı Kanun'da sayılan yakınlar arasında amca, dayı, teyze gibi ikinci derece akrabalar bulunmamaktadır. Bu nedenle bu durumlar için yasal bir ölüm izni hakkı yoktur. Ancak, işverenle anlaşarak yıllık izninizden düşülmek üzere veya ücretsiz mazeret izni talep edebilirsiniz.

4. Ölüm izni ne zaman başlar ve hafta sonuna denk gelirse ne olur?

Ölüm izni kural olarak vefat tarihinden itibaren başlar. İzin süresi, hafta sonu veya resmi tatil günlerine denk gelirse, bu günler de izin süresine dahildir ve izin süresini uzatmaz.

5. İşverenin ölüm izni vermemesi durumunda ne yapmalıyım?

Özel sektörde çalışan bir işçiyseniz, işverenin yasal hakkınız olan ölüm iznini vermemesi, haklı fesih nedeni oluşturur. Bu durumda iş sözleşmenizi haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı dahil tüm alacaklarınızı talep edebilirsiniz. Hukuki süreç için bir avukata danışmanız önerilir.

6. Ölüm izni süresi uzatılabilir mi?

İş Kanunu ve 657 sayılı Kanun'da belirlenen süreler yasal asgari sürelerdir. Toplu iş sözleşmeleriyle bu süreler artırılabilir. Ayrıca, yasal izniniz sona erdikten sonra, amirinizle veya işvereninizle anlaşarak yıllık izninizden veya ücretsiz izinden yararlanarak bu süreyi uzatabilirsiniz.