Araç Değer Kaybı Hesaplama

Trafik kazaları sadece araçlarda maddi hasara yol açmaz; aynı zamanda aracın piyasa değerinde kalıcı bir düşüş meydana getirir. Bu durum, halk arasında “araç değer kaybı” olarak bilinir. Aracın tamir edilmesi, değişen parçaların yenisiyle değiştirilmesi, boyanması veya hasar kaydının oluşması, aracın ikinci el piyasasındaki değerini düşürür. İşte bu noktada araç sahipleri, araç değer kaybı tazminatı talep etme hakkına sahiptir.

Bu makalede, araç değer kaybı hesaplama yöntemleri, hukuki dayanakları, Yargıtay kararları ışığında uygulama esasları, sigorta şirketlerine başvuru süreci ve bu konuda en çok merak edilen soruları ele alacağız.

Araç Değer Kaybı Nedir?

Araç değer kaybı, bir aracın kaza sonrası onarılsa bile, ikinci el piyasasında değerinin düşmesi anlamına gelir.

Değer Kaybının Sebepleri

Aracın hasar kaydının oluşması,
Orijinal parçaların değişmesi,
Boya ve kaporta işlemleri,
Alıcıların “kazalı araç” algısı.

Örneğin; 500.000 TL değerinde sıfır ayarında bir araç, kazadan sonra onarılsa bile 470.000 TL’ye satılabiliyorsa, 30.000 TL araç değer kaybı söz konusudur.

Araç Değer Kaybının Hukuki Dayanağı

Araç değer kaybı talebinin hukuki temeli, Türk Borçlar Kanunu ve Karayolları Trafik Kanunu hükümlerine dayanır.

Borçlar Kanunu

TBK m. 49’a göre, “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.” Trafik kazasında kusurlu olan sürücü, karşı tarafın uğradığı araç değer kaybını da ödemek zorundadır.

Karayolları Trafik Kanunu

KTK m. 85/1’e göre, “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”

Yargıtay Kararları

Yargıtay birçok kararında, araç değer kaybının tazmin edilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bunun yanında Yargıtay 17.HD. 2015/10104E. Ve 2016/1337K. Sayılı kararında araç değer kaybı hesabında hangi ölçütlerin göz önünde bulundurulması gerektiğini açıklamıştır. Ilgili karara göre “Değer kaybı, aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp, onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki farka ilişkin olup, araçtaki değer kaybı belirlenirken, aracın markası, yaşı, modeli ve hasar gördüğü kısımları dikkate alınarak aracın kaza tarihinden önceki 2. el satış değerinin tespiti ile aracın tamir edildikten sonra ikinci el satış değerinin tespiti ve arasındaki fark göz önüne alınmaktadır.”

Araç Değer Kaybı Talep Etme Şartları

Araç değer kaybı her kazada otomatik olarak talep edilemez. Bunun için bazı koşulların sağlanması gerekir.

Araç Değer Kaybı Şartları

Trafik kazasında değer kaybı talep edecek tarafın yüzde yüz kusurlu olmaması,
Araçta gerçek bir değer kaybının meydana gelmiş olması,
Kazanın resmi kayıtlara (trafik kaza tespit tutanağı, polis raporu vb.) geçmiş olması.

Araç Değer Kaybı Hangi Durumlarda Talep Edilemez?

Araç değer kaybı talep edecek taraf yüzde yüz kusurlu ise,
Kanunda öngörülen 2 yıllık ve 10 yıllık zamanaşımı süreleri geçmişse,
Kaza tek taraflı bir kaza ise,
Araç hakkında pert kararı verilmişse.

Sigorta şirketleri genellikle bu şartları gerekçe göstererek talepleri reddedebilir. Ancak her somut olayın ayrı değerlendirilmesi gerekir.

Araç Değer Kaybı Hesaplama Yöntemleri

Araç değer kaybının hesaplanmasında Sigorta Tahkim Komisyonu, Yargıtay içtihatları ve Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) esas alınır.

SBM Araç Değer Kaybı Formülü

Sigorta Bilgi Merkezi tarafından uygulanan formül şöyledir:

Değer Kaybı = Araç Rayiç Bedeli x (Hasar Boyutu Katsayısı) x (Değer Kaybı Katsayısı)

Yargıtay’ın Yaklaşımı

Yargıtay, sadece formüle değil, somut olayın özelliklerine bakılması gerektiğini kabul etmektedir. Örneğin; aracın lüks segment olması, piyasadaki alıcı algısı gibi faktörler de hesaplamada önemlidir.

Araç Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır?

Değer kaybı talebi için öncelikle sigorta şirketine başvurulması gerekir.

Araç Değer Kaybı Başvuru Süreci

Kaza tespit tutanağı ve eksper raporu alınır.
Kusurlu tarafın sigorta şirketine dilekçe ile başvuru yapılır.
Sigorta şirketi 15 gün içinde yanıt vermek zorundadır.

Araç Değer Kaybı Reddedilirse Ne Olur?

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru,
Asliye Ticaret Mahkemesi’nde veya sadece kusurlu tarafa karşı dava açılacaksa Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açma hakkı vardır.

Araç Değer Kaybı Tazminat Davası

Eğer sigorta şirketi ödeme yapmazsa, dava açılabilir.

Araç Değer Kaybı Davanın Tarafları

Davacı: Araç sahibi (zarar gören),
Davalı: Kusurlu sürücü, araç işleteni ve sigorta şirketi.

Araç Değer Kaybı Davanın Süresi

Ortalama 6-12 ay sürer. Mahkeme, bilirkişi raporuna göre karar verir.

Zamanaşımı Süresi

Araç değer kaybı talebi için 2 yıl ve her hâlükârda 10 yıl zamanaşımı süresi vardır.

Araç Değer Kaybı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Araç değer kaybını kim öder?

Kusurlu tarafın sigorta şirketi öder.

Aracım pert oldu, değer kaybı alabilir miyim?

Hayır, pert araçta değer kaybı hesabı yapılmaz.

0 km araçlarda değer kaybı olur mu?

Evet. Sıfır km araç da kaza sonrası değer kaybına uğrar.

İkinci el araç alıcıları neden değer kaybına önem verir?

Çünkü hasar kaydı olan araçlar daha düşük fiyata satılır.

Araç değer kaybı hangi hallerde talep edilemez?

Araç değer kaybı talep edecek taraf yüzde yüz kusurlu ise, kanunda öngörülen 2 yıllık ve 10 yıllık zamanaşımı süreleri geçmişse, kaza tek taraflı bir kaza ise, araç hakkında pert kararı verilmişse araç değer kaybı tazminatı talep edilemez.

Araç değer kaybı sigortadan mı ödenir?

Evet, kusurlu tarafın trafik sigortası öder.

Değer kaybı hesaplamasında aracın yaşı önemli mi?

Evet, aracın yaşı arttıkça değer kaybı azalır.

Değer kaybı için dava açma süresi ne kadar?

2 yıl, en fazla 10 yıl içinde dava açılabilir.

Sigorta şirketi ödeme yapmazsa ne yapmalıyım?

Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurabilir veya dava açabilirsiniz.

Araç Değer Kaybı Davası Avukatı Samsun

Araç değer kaybı, kaza sonrası aracın ikinci el değerinde meydana gelen azalmadır. Bu kaybın tazmini hem hukuken mümkündür hem de Yargıtay kararlarıyla güvence altına alınmıştır. Hesaplama yöntemleri farklılık gösterse de, en yaygın uygulama SBM formülüdür. Araç sahipleri, değer kaybı için sigorta şirketine başvurabilir; reddedilirse tahkim veya dava yoluna gidebilir. Burada önemli olan, doğru belgelerle başvuru yapmak ve süreci titizlikle yürütmektir.