Araç Değer Kaybı Hesaplama ve Şartlar - Samsun Trafik Kazası Avukatı

Araç Değer Kaybı: Hesaplama, Şartlar ve Hukuki Süreç Rehberi

Trafik kazaları, ne yazık ki hayatın bir parçası ve beraberinde maddi ve manevi birçok sorunu getiriyor. Bir trafik kazası sonrası aracınızda oluşan hasar giderilse bile, aracınızın ikinci el piyasa değeri düşebilir. İşte bu duruma araç değer kaybı denir. Değer kaybı, kazaya karışan ve hasar gören aracın, onarıldıktan sonra bile "hasarlı araç" statüsüne girmesi nedeniyle piyasada emsallerine göre daha düşük bir fiyata satılması durumunda ortaya çıkan zarardır. Bu zarar, kazada kusurlu olan karşı tarafın sigorta şirketinden veya doğrudan kusurlu taraftan talep edilebilir.

Bu makalede, araç değer kaybının hukuki dayanaklarını, değer kaybı hesaplamasının nasıl yapıldığını, bu tazminatı talep edebilmek için gerekli şartları, bilirkişi raporunun önemini ve değer kaybı davası sürecini ayrıntılı bir şekilde ele alacağız. Bu bilgiler, trafik kazası mağdurları için haklarını tam ve eksiksiz bir şekilde anlamaları açısından bir rehber niteliği taşıyacaktır.

Araç Değer Kaybı Nedir ve Hukuki Dayanağı

Araç değer kaybı, bir trafik kazası sonucunda aracınızda meydana gelen hasarın, onarım işlemleri tamamlandıktan sonra bile aracın satış fiyatında yarattığı düşüştür. Bu durum, aracın kaza geçmişinin olması ve bu geçmişin potansiyel alıcılar için bir "güvensizlik" unsuru oluşturmasıyla ilgilidir. Araç değer kaybı tazminatı, Türk Borçlar Kanunu'nun haksız fiil hükümleri kapsamında talep edilebilen bir zarardır. Kazaya neden olan kişinin veya onun zorunlu trafik sigortası poliçesinin, bu zararı karşılaması gerekir.

Değer kaybı, sadece aracın kaporta, boya gibi görünen kısımlarındaki hasarlar için değil, aynı zamanda motor, şasi, yürüyen aksam gibi mekanik ve yapısal hasarlar için de geçerlidir. Önemli olan, kazanın aracın ikinci el piyasa değerini düşürmesidir.

Araç Değer Kaybı Şartları Nelerdir?

Araç değer kaybı tazminatı talep edebilmek için, bir dizi hukuki şartın bir arada sağlanması gerekmektedir. Bu şartların eksik olması, talebinizin reddedilmesine neden olabilir.

Trafik Kazasının Gerçekleşmiş Olması: En temel şart, aracınızın bir trafik kazasına karışmış olmasıdır. Tek taraflı kazalar veya kendi kusurunuzla meydana gelen kazalar bu kapsamda değerlendirilmez.
Karşı Tarafın Kusurlu Olması: Değer kaybı tazminatını talep edebilmeniz için, kazada karşı tarafın kusurlu olması gerekir. Eğer kazada %100 kusurluysanız, değer kaybı tazminatı alamazsınız. Kısmi kusurluysanız (örneğin %25 kusurluysanız), yalnızca karşı tarafın kusuru oranında (%75) değer kaybı tazminatı talep edebilirsiniz.
Hasarın Onarılmış Olması: Değer kaybı, onarım sonrası oluşan zarardır. Bu nedenle, aracınızdaki hasarın onarımının tamamlanmış olması ve bu durumun faturalarla belgelendirilmesi gerekir.
Aracın Hasar Geçmişinin Olmaması: Değer kaybı, genellikle aracın ilk hasarı için talep edilebilir. Eğer aracınız daha önce de bir kazaya karışmış ve hasar görmüşse, bu yeni hasar için değer kaybı talebiniz reddedilebilir. Ancak, yeni hasarın önceki hasardan bağımsız ve farklı bir bölgede olması durumunda talep edilebilir.
Aracın Değer Kaybı Kapsamında Olması: Trafik kazası sonrası yapılan onarımın, aracın ikinci el piyasa değerini düşürmesi gerekir. Örneğin, tamponun çizilmesi ve boyanması gibi küçük hasarlar genellikle değer kaybı yaratmazken, şasi hasarı, motor arızası gibi ciddi onarımlar değer kaybına neden olur.

Araç Değer Kaybı Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Araç değer kaybı hesaplaması, basit bir formülle değil, bir dizi kriterin değerlendirilmesiyle yapılır. Bu hesaplama, genellikle bu konuda uzman bir bilirkişi veya eksper tarafından yapılır. Hesaplama yapılırken dikkate alınan faktörler şunlardır:

Aracın Modeli, Markası ve Üretim Yılı: Aracın yaşı, modeli ve markası, değer kaybı miktarını doğrudan etkiler. Yeni model ve lüks araçlarda değer kaybı daha yüksek olabilir.
Kaza Tarihindeki Kilometre: Aracın kaza anındaki kilometresi ne kadar düşükse, değer kaybı da o kadar yüksek olur.
Hasarın Boyutu ve Nitelik: Hasarın önemi, onarım için kullanılan parçaların orijinal olup olmaması ve onarımın kalitesi, değer kaybı hesaplamasında en önemli kriterlerdir. Şasi, motor gibi ana unsurlardaki hasarlar, büyük bir değer kaybına yol açar.
Piyasa Koşulları: Aracın ikinci el piyasasındaki güncel durumu ve emsallerinin fiyatları da hesaplamaya dahil edilir.
Kusur Oranı: Yukarıda belirtildiği gibi, kazadaki kusur oranınız, alacağınız tazminat miktarını doğrudan etkiler.

Araç Değer Kaybı İçin Bilirkişi Raporu Nasıl Hazırlanır?

Araç değer kaybı davasında veya sigorta şirketine başvuru sürecinde en önemli belge bilirkişi raporudur. Bilirkişi, yukarıdaki kriterleri dikkate alarak objektif bir rapor hazırlar.

Bilirkişi Ataması: Bilirkişi, sigorta şirketine yapılan başvuru veya mahkeme kararıyla atanabilir. Avukatınız aracılığıyla da özel bir bilirkişi raporu alabilirsiniz.
Raporda Bulunması Gerekenler:
- Aracın marka, model, üretim yılı, kilometresi ve hasar bilgileri.
- Hasarın onarımı için yapılan işlemlerin detayları.
- Piyasada aynı özelliklere sahip emsal araçların fiyatları.
- Değer kaybının hesaplanmasına ilişkin kullanılan yöntem ve sonuç.
- Bilirkişinin uzmanlık alanı ve raporun tarihi.

Araç Değer Kaybı Davası İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

Sigorta şirketine yapılan başvurunun reddedilmesi veya teklif edilen bedelin yetersiz bulunması durumunda, değer kaybı davası açılabilir. Dava için gerekli şartlar ve süreç şöyledir:

Zorunlu Arabuluculuk: 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren, sigorta şirketlerine karşı açılacak davalar için zorunlu arabuluculuk şartı getirilmiştir. Bu nedenle, dava açmadan önce arabulucuya başvurulması zorunludur.
Dava Açma Süresi (Zamanaşımı): Değer kaybı tazminatı, kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde veya olayın failinin öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl içinde talep edilmelidir. Bu süreler, hak düşürücü sürelerdir.
Yetkili Mahkeme: Dava, kazanın meydana geldiği yerdeki veya davalı sigorta şirketinin merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi'nde, Asliye Ticaret Mahkemesi bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde açılır.
Deliller: Dava dilekçesine, trafik kaza tespit tutanağı, onarım faturaları, ruhsat fotokopisi, sigorta poliçeleri ve varsa bilirkişi raporu gibi belgeler eklenir.

Araç Değer Kaybı Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Hasarsızlık indirimim varken değer kaybı alabilir miyim?

Evet, hasarsızlık indiriminiz olsa bile değer kaybı tazminatı talep edebilirsiniz. Değer kaybı tazminatı, kazadaki kusurlu taraftan veya onun sigorta şirketinden talep edilir.

2. Kilometresi yüksek araçlarda değer kaybı oluşur mu?

Evet, oluşabilir. Kilometre değer kaybı hesaplamasında bir kriter olsa da, aracın marka, model, hasarın boyutu ve piyasa değeri gibi diğer faktörler de önemlidir.

3. Değer kaybı tazminatını ne kadar sürede alabilirim?

Eğer sigorta şirketiyle anlaşma sağlanırsa, tazminat kısa sürede ödenebilir. Ancak dava süreci, mahkemenin iş yüküne ve bilirkişi incelemelerine göre birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir.

4. Değer kaybı için kimden talepte bulunmalıyım?

Değer kaybı tazminatını, öncelikle kazada kusurlu olan tarafın zorunlu trafik sigortası şirketinden talep etmeniz gerekir. Eğer sigorta şirketi ödeme yapmazsa veya yetersiz bir teklif sunarsa, doğrudan kusurlu tarafa dava açabilirsiniz.

5. Kendi kusurum olan bir kazada değer kaybı alabilir miyim?

Hayır, kendi kusurunuzla meydana gelen bir kazada değer kaybı tazminatı talep edemezsiniz. Değer kaybı, kazada kusurlu olan karşı taraftan veya onun sigortasından istenir.