Yaş Küçültme ve Yaş Büyütme Davası 2025 - Samsun Yaş Düzeltme Davası

Yaş Düzeltme Davası: Nüfus Kaydı Değiştirme

Kişilerin nüfus kayıtlarında yer alan doğum tarihlerinin gerçeği yansıtmaması, hayatlarının pek çok alanında önemli sorunlara yol açabilir. Özellikle doğum anında yapılan hatalı kayıtlar, ebeveynlerin bilinçli olarak yanlış beyanı veya farklı nedenlerle ortaya çıkan bu tür durumlar, bireylerin eğitim hayatlarından medeni hallerine, emeklilik süreçlerinden askerlik durumlarına kadar geniş bir yelpazede hukuki ve sosyal sorunlara yol açar. Bu gibi durumlarda, nüfus kaydındaki yaş bilgisinin düzeltilmesi için yaş düzeltme davası veya diğer adıyla yaş küçültme/büyültme davası açılması gerekir.

Bu makalede, yaş düzeltme davasının hukuki dayanaklarını, hangi durumlarda açılabileceğini, dava sürecini ve bu davalarda dikkat edilmesi gereken önemli noktaları ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Yaş Düzeltme Davası Nedir?

Yaş düzeltme davası, Türk Medeni Kanunu ve Nüfus Hizmetleri Kanunu kapsamında, bir kişinin nüfus kayıtlarında hatalı veya gerçeği yansıtmayan doğum tarihinin, mahkeme kararıyla gerçeğe uygun hale getirilmesi amacıyla açılan davadır. Bu dava sonucunda, kişinin nüfus cüzdanındaki doğum tarihi değiştirilir. Dava, hem yaşı büyütme hem de yaş küçültme şeklinde olabilir. Pratikte yaş küçültme talepli davalar daha sık görülürken, yaş büyütme talepli davalar da mevcuttur.

Yaş Düzeltme Davasının Nasıl Açılır?

Yaş düzeltme davaları, başlıca aşağıdaki kanun hükümlerine dayanmaktadır:

Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 39: "Mahkeme kararı olmadıkça, kişisel durum sicilinin hiçbir kaydında düzeltme yapılamaz.."
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu Madde 36:
"Mahkeme kararı ile yapılan kayıt düzeltmelerinde aşağıdaki usûllere uyulur:
a) Nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılır. Kayıt düzeltme davaları nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır.
b) Haklı sebeplerin bulunması hâlinde aynı konuya ilişkin düzeltme yapılması hâkimden istenebilir. Ad değişikliği hâlinde, nüfus müdürlüğü bu kişinin çocuklarının baba veya ana adına ilişkin kaydı, soyadı değişikliğinde ise eşin ve ergin olmayan çocukların soyadını da düzeltir.
c) Tespit davaları, kaydın iptali veya düzeltilmesi için açılacak davalara karine teşkil eder.
Kişilerin başkasına ait kaydı kullandıklarına ilişkin başvurular Bakanlıkça incelenip sonuçlandırılır."
İlgili Yargıtay İçtihatları: Yargıtay, yaş düzeltme davaları konusunda pek çok emsal karar vermiş ve bu davaların hangi şartlarda kabul edileceğine dair kriterleri belirlemiştir.

Yaş Düzeltme Davası Açmanın Şartları Nelerdir?

Yaş düzeltme davasının kabul edilebilmesi için belirli şartların bir arada bulunması ve mahkemece somut delillerle ispatlanması gerekir. Bu şartlar şunlardır:

Yaş Düzeltme Davasında Haklı Bir Gerekçenin Varlığı: Yaş düzeltme talebinin ardında, kişinin hayatında önemli bir mağduriyete yol açan veya hukuki bir hakkın kullanılmasına engel olan somut bir gerekçe bulunmalıdır. Örneğin, askerlikten kaçmak, evlilik yaşını düşürmek, emeklilik yaşını öne çekmek gibi kötü niyetli veya kanuna aykırı amaçlar için açılan davalar reddedilir. Gerekçenin, kişinin mağduriyetini gidermeye yönelik olması gerekir.
Yaş Düzeltme Davasında Mahkeme Kararı Zorunluluğu: Nüfus kayıtlarındaki doğum tarihi bilgisi, idari bir işlemle değil, sadece kesinleşmiş bir mahkeme kararıyla düzeltilebilir. Nüfus müdürlükleri, mahkeme kararı olmadan bu değişikliği yapamaz.
Yaş Düzeltme Davasında Hukuki Yarar: Davacının, yaşının düzeltilmesi konusunda hukuki bir yararının bulunması gerekir. Örneğin, gerçek yaşının tespitiyle elde edeceği bir hak veya ortadan kaldıracağı bir mağduriyet söz konusu olmalıdır.
Yaş Düzeltme Davasında Hatanın Tespiti ve İspatı: Nüfus kaydındaki yaş bilgisinin gerçekten yanlış olduğunun ve bu hatanın nasıl meydana geldiğinin mahkemeye sunulan delillerle ispatlanması gerekir. Bu, davanın en kritik aşamasıdır.

Yaş Düzeltme Davalarında Yargıtay, bazı ek şartlar arayabilmektedir:
- Hastane Doğumu Olmama: Kişinin doğumunun hastanede gerçekleşmemiş olması. Hastane kayıtları genellikle doğumun kesin kanıtı sayıldığı için, hastanede doğan bir kişinin yaşını küçültme talebi genellikle kabul edilmez.
- Doğru Yaşı Gösteren Deliller: Kişinin gerçek doğum tarihini gösteren, nüfus kaydından daha güvenilir ve eski tarihli delillerin bulunması (örneğin, ilk öğrenim diploması, okul kayıtları, askere sevk belgesi gibi resmi belgeler).
- Dış Görünüşün Uygunluğu: Mahkeme, davacının dış görünüşü (fiziksel yaşı) ile talep edilen yaş arasında uyum olup olmadığını değerlendirir. Hakim, davacının dış görünüşünü gözlemleyerek bir kanaat oluşturur.
- Yaş Farkı Kriteri (Yaş Küçültme Taleplerinde): Davacının anne ve babasıyla veya varsa kardeşleriyle arasındaki yaş farkının, yaş küçültme talebi sonrasında olağan insan fizyolojisine ve biyolojisine uygun olup olmadığı incelenir. Örneğin, anne ile çocuk arasındaki yaş farkının doğum anında çok az kalması gibi durumlar davayı riske atar.
Yaş Düzeltme Davası Yetkili ve Görevli Mahkeme Neresidir?
- Yaş Düzeltme Davası Görevli Mahkeme: Yaş düzeltme davaları, Asliye Hukuk Mahkemeleri'nde görülür. Yani yaş düzeltme davası yerleşim yeri samsunda olan bir kişi için Samsun Asliye Hukuk Mahkemesidir.
- Yaş Düzeltme Davası Yetkili Mahkeme: Davacının yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi yetkilidir.Yani yaş düzeltme davası yerleşim yeri samsunda olan bir kişi için Samsun Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Yaş Düzeltme Davası Nasıl Görülür?
Mahkeme, davacının ve ebeveynlerinin nüfus kayıtlarını detaylı bir şekilde inceler. Özellikle davacının doğumundan önceki ve sonraki kardeşlerinin doğum tarihleri ile arasındaki yaş farkları titizlikle incelenir. Eğer davacı, iddia ettiği yaş ile nüfus kaydındaki yaş arasında önemli bir fark olduğunu ve bu farkın haklı bir nedene dayandığını gösteren deliller sunarsa, mahkeme Adli Tıp Kurumu'ndan veya Devlet Hastanelerinden heyet raporu isteyebilir. Bu rapor, kişinin kemik yaşı tespiti, fizyolojik gelişim düzeyi ve beyin yaşı gibi tıbbi verileri değerlendirerek kişinin tahmini yaşını belirler. Ancak bu raporlar, kesin doğum tarihini gösteren deliller karşısında ikincil derecede delil niteliğindedir. Mahkeme, bu raporu tek başına esas almaz, diğer tüm delillerle birlikte değerlendirir. Davacının ailesi, akrabaları, komşuları veya doğumuna tanık olan kişiler gibi, kişinin gerçek doğum tarihini veya yanlış yazılma nedenini bilen tanıkların beyanları alınabilir. Hakim, davacının dış görünüşü ile iddia edilen yaş arasında bir uyum olup olmadığını gözlemleyebilir. Mahkeme, tüm delilleri ve Adli Tıp raporunu (varsa) değerlendirerek, nüfus kaydındaki yaşın gerçeği yansıtıp yansıtmadığına ve davanın kabulü için gerekli şartların oluşup oluşmadığına karar verir. Mahkeme, davanın kabulüne veya reddine karar verir. Kabul kararı halinde, kişinin yeni doğum tarihi ve nüfus kayıtlarına nasıl işleneceği belirtilir. Mahkeme kararına karşı istinaf ve Yargıtay'a temyiz yoluna başvurma hakkı bulunmaktadır. Karar kesinleştikten sonra, nüfus müdürlüğüne gönderilerek gerekli kayıt düzeltmeleri yapılır.

Yaş Düzeltme Davasında Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

Yaş Düzeltme Davasında Tek Seferlik Hak:

Kişi, nüfus kaydındaki yaşını bir kez mahkeme kararıyla düzelttirebilir. Aynı konuda ikinci kez dava açma hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle, davanın en doğru ve güçlü delillerle açılması hayati önem taşır.

Yaş Düzeltme Davasında İspat Yükü:

Davacı, yaşının yanlış yazıldığını ve gerçek yaşının ne olduğunu somut ve güvenilir delillerle ispatlamak zorundadır. Aksi takdirde dava reddedilir.

Yaş Düzeltme Davasında Kötü Niyet Şüphesi:

Kanundan kaçmak (örneğin askerlik, evlilik yaşı) veya haksız bir menfaat elde etmek amacıyla açıldığı düşünülen davalar genellikle reddedilir. Mahkeme, davanın açılış amacını titizlikle inceler.

Yaş Düzeltme Davasında İdari Düzeltme Farkı:

Nüfus kayıtlarındaki basit yazım hataları veya maddi hatalar için idari yolla (Nüfus Müdürlüğü'ne dilekçe ile) düzeltme yapılabilir. Ancak doğum tarihi gibi temel bilgilerin düzeltilmesi için mutlaka mahkeme kararı gerekir.

Yaş Düzeltme Davasında Zamanaşımı:

Yaş düzeltme davaları için belirli bir zamanaşımı süresi bulunmamaktadır. Kişi, hayatının herhangi bir döneminde bu davayı açabilir.

Yaş Düzeltme Davalarında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Yaşımı sadece küçültebilir miyim yoksa büyütebilir miyim de?

Hem yaş küçültme hem de yaş büyültme talebiyle dava açılabilir. Mahkeme, her iki durumda da kayıtların gerçeği yansıtmadığını ispat eden somut deliller arar.

Hastane doğumluysam yaşımı küçültebilir miyim?

Genellikle, hastane doğumlu kişilerin yaş küçültme davaları çok zordur ve çoğu zaman reddedilir. Hastane kayıtları, doğumun kesin ve güvenilir bir kanıtı olarak kabul edilir. Ancak çok istisnai durumlarda, hastane kayıtlarının hatalı olduğuna dair kesin deliller sunulabilirse durum değişebilir.

Yaş düzeltme davası ne kadar sürer?

Davanın süresi, mahkemenin iş yüküne, toplanacak delillerin niteliğine (özellikle Adli Tıp raporu bekleniyorsa) ve tarafların dilekçe ve cevap süreçlerine bağlı olarak değişebilir. Genellikle birkaç aydan bir yıla kadar sürebilir.

Dış görünüşümle yaşım uyuşmuyorsa bu yeterli bir sebep midir?

Dış görünüşünüz ve fiziksel yaşınız, hakimin bir kanaat oluşturmasında etkili olabilir ancak tek başına yeterli bir delil değildir. Mahkeme, dış görünüşün yanı sıra tıbbi raporlar (kemik yaşı vb.), eski tarihli resmi belgeler ve tanık beyanları gibi somut delilleri de arar.

Yaşımı düzelttikten sonra askerlik veya emeklilik yaşım değişir mi?

Evet, yaş düzeltme davasının kabul edilmesiyle birlikte nüfus kaydınızdaki doğum tarihiniz değişeceği için, askerlik, emeklilik, ehliyet alma yaşı, evlenme yaşı gibi yasal yaşa bağlı haklarınız ve yükümlülükleriniz de bu yeni yaşa göre yeniden belirlenir. Bu değişiklikler genellikle ilgili kurumlar tarafından otomatik olarak güncellenir.

Annem veya babam olmadan yaş düzeltme davası açabilir miyim?

Evet, dava açmak için anneniz veya babanızın rızası veya onayı şart değildir. Kişi, kendi nüfus kaydındaki hatanın düzeltilmesi için bizzat kendisi dava açma hakkına sahiptir. Ancak dava sürecinde, ebeveynlerin kayıtları ve beyanları da delil olarak değerlendirilebilir.

Yaş Düzeltme Davası Samsun Avukat Desteğinin Önemi

Yaş düzeltme davaları, nüfus hukuku ve ispat hukuku açısından özellikli ve teknik davalardır. Doğru delillerin tespiti, davanın hukuki gerekçelerinin sağlam bir şekilde ortaya konulması ve yargılama sürecinin doğru yönetilmesi, davanın başarıyla sonuçlanması için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle:

Yaş Düzeltme Davası Alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak, davanın doğru ve eksiksiz açılmasını sağlar.
Samsun Avukatınız, hangi delillerin toplanması gerektiği, dava dilekçesinin hukuki nitelikli bir şekilde nasıl hazırlanacağı, mahkeme sürecinde hangi adımların atılacağı konularında size rehberlik eder.
Özellikle Adli Tıp raporu gibi bilimsel delillerin doğru yorumlanması ve diğer delillerle uyumlu hale getirilmesi konularında Samsun avukatınızın uzmanlığı büyük fayda sağlar.
Hukuki süreçte yaşanabilecek aksaklıkların önüne geçilmesi ve hak kaybı yaşanmaması adına Samsun'da dava açacaksanız Samsun'da avukatlık hizmeti almak davanız için önemlidir..

Unutulmamalıdır ki, nüfus kayıtlarındaki bilgilerin doğru olması, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini kullanabilmeleri için temel bir gerekliliktir.