Boşanmada Kişisel Mallar Nelerdir? - Samsun Avukat

Boşanmada Kişisel Mallar Nelerdir?

Boşanma, yalnızca duygusal bir süreç değil aynı zamanda ciddi hukuki sonuçlar doğuran bir aşamadır. Tarafların mal varlıklarının nasıl paylaşılacağı, boşanma sürecinin en çok merak edilen konularından biridir. Özellikle de “kişisel mallar” meselesi, çiftler arasında en çok tartışma yaratan konulardan biri olarak öne çıkar.

Çünkü bazı mallar, evlilik süresince edinilmiş olsa dahi kanunen kişisel mal sayılır ve paylaşım dışı bırakılır. Diğer mallar ise edinilmiş mal kabul edilir ve boşanma sırasında eşler arasında yarı yarıya paylaşılır. İşte bu ayrımın doğru yapılması, tarafların hak kaybına uğramaması için kritik öneme sahiptir.

Bu makalede, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen kişisel malları, hangi malların kişisel mal sayıldığını, boşanmada nasıl değerlendirildiğini ve Yargıtay kararları ışığında tüm detayları ele alacağız.

Türk Medeni Kanunu’na Göre Mal Rejimleri

Boşanma sürecinde mal paylaşımı konusunu anlayabilmek için önce mal rejimlerini bilmek gerekir.

a) Yasal mal rejimi: Edinilmiş mallara katılma

2002 yılından itibaren Türkiye’de yasal mal rejimi olarak “edinilmiş mallara katılma” sistemi uygulanmaktadır. Yani eşler aksini kararlaştırmadığı sürece evlilik içinde edinilen mallar, boşanma halinde ortak kabul edilir.

b) Sözleşme ile seçilebilecek mal rejimleri

Eşler, evlilik öncesinde veya sırasında noter huzurunda mal rejimi sözleşmesi yaparak farklı bir rejim seçebilirler. Bunlar şunlardır:

Mal ayrılığı
Paylaşmalı mal ayrılığı
Mal ortaklığı

Bu sözleşmelerde kişisel malların korunması çok daha kolaydır.

c) Mal rejiminin başlangıcı ve sona ermesi

Mal rejimi, evlilikle başlar ve boşanma davasının açıldığı tarihte sona erer. Yani boşanma davası açıldıktan sonra edinilen mallar artık paylaşıma dahil edilmez.

Kişisel Malların Hukuki Dayanağı (TMK m.220)

Türk Medeni Kanunu’nun 220. maddesi, kişisel malları açıkça düzenler. Buna göre, bazı mallar doğrudan kişisel mal sayılır ve hiçbir şekilde paylaşım konusu olmaz.

Kanun maddesine göre kişisel mallar:

Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşyalar,
Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan mallar,
Miras yoluyla gelen mallar,
Bağış yoluyla kazanılan mallar,
Manevi tazminat alacaklarıdır.

Bu maddelerden de anlaşılacağı üzere, kişisel mallar genellikle kişinin şahsi hayatıyla ilgili olan ya da evlilik dışı elde edilen mallardır.

Boşanmada Kişisel Mallar Nelerdir?

Boşanmada kişisel mallar, eşlerin ortak mal paylaşımı dışında kalan, yalnızca bir eşe ait olan mal varlıklarıdır. Bu mallar boşanma sırasında tasfiye edilmez, yani diğer eş bunlar üzerinde hak iddia edemez.

Kişisel mallara örnekler:

Evlilikten önce alınmış bir ev,
Miras kalan bir arsa,
Hediye edilen altınlar,
Manevi tazminatla kazanılan para,
Sadece kişisel kullanım için alınan kıyafet, saat, takı gibi eşyalar.

Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, bu malların belgelerle ispatlanmasıdır. Eğer eş kişisel mal olduğunu kanıtlayamazsa, bu mallar edinilmiş mal kabul edilebilir.

Evlilik Öncesinde Sahip Olunan Mallar

Evlilikten önce sahip olunan mallar, kanunen kişisel mal sayılır.

a) Taşınmaz mallar

Eşlerden biri evlenmeden önce ev, arsa ya da dükkan sahibi ise, bu mallar boşanma sırasında paylaşılmaz. Tapu kayıtları incelenerek mülkiyetin evlilikten önceye ait olduğu kanıtlanır.

b) Taşınır mallar

Evlilikten önce alınan araç, değerli eşyalar veya banka hesapları da kişisel maldır. Ancak bu malların evlilik içinde satılarak yeni bir mal alınması halinde, durum karmaşık hale gelebilir.

c) Evlilikten önceki mal varlığıyla alınan mallar

Bir eş, evlilikten önce sahip olduğu malı satarak yeni bir ev alırsa, bu yeni ev de kişisel mal kabul edilir. Çünkü kaynağı kişisel maldır. Ancak bunun için mutlaka ispat yapılmalıdır.

Miras ve Bağış Yoluyla Elde Edilen Mallar

Miras ve bağış yoluyla elde edilen mallar, kişisel mal olarak kabul edilir.

a) Miras kalan mallar

Bir eşin anne-babasından veya başka bir akrabasından miras kalan ev, arsa ya da para, boşanmada paylaşılmaz. Çünkü miras kişisel maldır.

b) Bağışlanan mallar

Bir eşe hediye edilen altın, ziynet eşyası, para ya da gayrimenkul de kişisel maldır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken, kimin adına bağışlandığıdır.

Örneğin:

Düğünde takılan altınlar kural olarak kadına bağışlanmış sayılır ve onun kişisel malıdır.
Kayınvalidenin oğluna araba hediye etmesi ise erkeğin kişisel malıdır.

c) İstisnalar

Eğer bağış veya miras, açıkça her iki eş adına yapılmışsa, o zaman edinilmiş mal kabul edilebilir.

Manevi Tazminat ve Kişisel Mallar

Boşanma davalarında sıkça gündeme gelen konulardan biri de manevi tazminat ve bunun kişisel mal kapsamına girip girmediğidir. Türk Medeni Kanunu’nun 220. maddesi bu konuda oldukça açıktır: Manevi tazminat alacakları kişisel maldır.

a) Manevi tazminatın niteliği

Manevi tazminat, kişinin şahsına yönelik haksız bir fiil sonucu ödenir. Yani bedensel ya da ruhsal acı çektiğinde, kişilik hakları ihlal edildiğinde alınır. Bu nedenle kişinin şahsına bağlıdır ve paylaşılması mümkün değildir.

b) Örnekler

Trafik kazasında yaralanan eşe ödenen manevi tazminat, onun kişisel malıdır.
İş kazasında çalışanın aldığı manevi tazminat, yalnızca kendisine aittir.
Hakarete uğrayan eşin kazandığı tazminat, boşanma sırasında tasfiyeye girmez.

c) Yargıtay kararları

Yargıtay, manevi tazminatların kişisel mal olduğuna dair birçok karar vermiştir. Ancak maddi tazminatın farklı değerlendirilebileceğini de vurgulamıştır. Çünkü maddi tazminat kaybedilen gelir yerine geçebilir ve edinilmiş mal kapsamına girebilir.

Kişisel Malların Gelirleri Paylaşılır mı?

Kişisel malların boşanma sırasında paylaşılmadığını söyledik. Ancak bu malların gelirleri farklı bir hukuki kategoriye girer.

a) Kanundaki düzenleme

TMK m.219’a göre, kişisel malların gelirleri edinilmiş maldır. Yani eşlerin ortak paylaşımına tabidir.

b) Örnekler

Evlilik öncesinde alınmış bir ev kişisel maldır. Ancak o evin kira gelirleri edinilmiş maldır ve boşanma sırasında paylaşılır.
Evlilikten önceki birikimle alınan altın kişisel maldır. Fakat bu altının faiz getirisi edinilmiş maldır.
Miras kalan arsanın satılmasıyla elde edilen para kişisel maldır. Ama bu parayla iş kurulduysa ve kazanç sağlandıysa, kazanç edinilmiş maldır.

c) İstisnalar

Eğer taraflar mal rejimi sözleşmesiyle kişisel malların gelirlerini de kişisel mal saymayı kararlaştırırsa, bu durumda paylaşım yapılmaz.

Kişisel Malların Belgelerle İspatı

Boşanma davalarında en önemli meselelerden biri ispattır. Çünkü kişisel mallar kendiliğinden kabul edilmez; bunları iddia eden tarafın kanıtlaması gerekir.

a) Belgelerin önemi

Tapu kayıtları: Malın evlilikten önce alındığını kanıtlar.
Miras belgeleri: Veraset ilamı, mirasın hangi eşe ait olduğunu gösterir.
Bağış belgeleri: Noter senedi, banka dekontu bağışın kime yapıldığını kanıtlar.

b) Tanık beyanları

Belgelerin olmadığı durumlarda tanık beyanları delil olabilir. Örneğin, düğünde takılan altınların kadına takıldığını şahitler doğrulayabilir.

c) İspat yükümlülüğü

Kişisel mal iddia eden taraf, bunu ispat etmekle yükümlüdür. İspat edilemezse mal edinilmiş mal kabul edilir ve paylaşılır.

Eşler Arasında Mal Rejimi Sözleşmesi ile Kişisel Mallar

Eşler, mal paylaşımında belirsizlik yaşamamak için evlilik öncesinde veya evlilik sırasında mal rejimi sözleşmesi yapabilirler.

a) Mal rejimi sözleşmesi nedir?

Noter huzurunda yapılan ve eşlerin hangi mal rejimini seçeceklerini belirleyen resmi bir sözleşmedir. Bu sözleşmeyle kişisel mallar daha net şekilde korunabilir.

b) Kişisel malları koruma

Eşler sözleşmede şu ifadeleri kullanabilir:

“Evlilikten önce sahip olduğum tüm mallar kişisel malım olarak kalacaktır.”
“Miras ve bağış yoluyla edinilen malların gelirleri de kişisel malım olacaktır.”

c) Avantajları

Bu şekilde yapılan düzenlemeler, boşanma halinde tartışmaları en aza indirir. Çünkü eşlerin hangi malların kişisel olduğu önceden belirlenmiştir.

Boşanmada Kişisel Mallar ile Edinilmiş Malların Ayrımı

Boşanma davalarında en çok yaşanan sorunlardan biri, kişisel mallar ile edinilmiş malların birbirine karışmasıdır.

a) Hangi mallar paylaşılmaz?

Evlilik öncesi mallar,
Miras ve bağış yoluyla elde edilenler,
Manevi tazminatlar,
Şahsi kullanım eşyaları.

b) Hangi mallar paylaşılır?

Evlilik içinde çalışarak elde edilen maaş,
Evlilik süresince alınan ev, araba, arsa,
Kişisel malların gelirleri,
Emeklilik tazminatları ve ikramiyeleri.

c) Mahkemelerin ayırım yaparken dikkat ettiği hususlar

Malın alınış tarihi,
Alınış kaynağı (kimin parasıyla alındığı),
Tapu veya belge kimin adına düzenlenmiş,
Mal rejimi sözleşmesi olup olmadığı.

Sonuç olarak, ayrımın doğru yapılması tarafların hak kaybına uğramaması açısından çok önemlidir.

Boşanmada Kişisel Mallar ve Borçlar

Kişisel mallar yalnızca haklarla ilgili değildir; aynı zamanda borçlar da bu kapsamda değerlendirilir.

a) Kişisel mallara ait borçlar

Bir eşin kişisel malı için yaptığı borç, sadece o eşin sorumluluğundadır. Örneğin, evlilikten önce alınan bir ev için kullanılan kredi, kişisel mala ait borçtur.

b) Edinilmiş mallara ait borçlar

Evlilik sırasında ortak yaşam için alınan borçlar (örneğin konut kredisi, araba kredisi) edinilmiş mallara ait borç kabul edilir ve paylaşımda dikkate alınır.

c) Ayrımın önemi

Borçların kişisel mi yoksa edinilmiş mala mı ait olduğunun belirlenmesi, tasfiye sürecinde ortaya çıkabilecek büyük uyuşmazlıkları önler.

Kişisel Malların Tasfiye Edilmesi Mümkün mü?

Kişisel mallar, boşanma sırasında tasfiyeye tabi değildir. Ancak bu, hiçbir şekilde diğer eşin hak iddia edemeyeceği anlamına gelmez.

a) Kişisel mala katılma alacağı

Eğer diğer eş, kişisel malın edinilmesine ya da değer artışına katkıda bulunmuşsa, katkı payı alacağı veya değer artış payı alacağı talep edebilir.Örneğin, evlilikten önce alınan evin tadilatına diğer eşin maddi katkısı varsa, boşanma sırasında bu katkısını geri isteyebilir.

b) Tasfiye sürecinde kişisel malların değerlendirilmesi

Mahkeme, kişisel malları belirler ve bunları tasfiye dışı bırakır. Ancak kişisel malların gelirleri veya değer artışları tasfiyeye dahil edilebilir.

c) Örnek durumlar

Eşin evlilikten önce aldığı evin kredi taksitleri evlilik içinde ödenmişse, diğer eş katkı payı talep edebilir.
Miras kalan evin kiraya verilmesinden elde edilen gelir, edinilmiş mal sayılarak paylaşılır.

Kişisel Mallar Hakkında Sık Yapılan Hatalar ve Yanlış Bilinenler

Kişisel mallar konusunda halk arasında yanlış bilinen pek çok husus vardır.

a) “Evlilikte tüm mallar ortaktır” yanılgısı

Toplumda yaygın bir inanış, evlilikte edinilen tüm malların ortak olduğu yönündedir. Oysa ki kanun açıkça kişisel malları düzenlemiştir ve bunlar paylaşılmaz.

b) Kişisel malların gelirlerinin paylaşılmadığını sanmak

Birçok kişi, kişisel malın gelirinin de kişisel olduğunu düşünür. Oysa kanuna göre kişisel malların gelirleri edinilmiş maldır ve paylaşılır.

c) İspat yükümlülüğünün yanlış anlaşılması

Kimi davalarda eşler “Bu mal bana ait, kişisel maldır” diyerek ispat yükümlülüğünü karşı tarafa yüklemeye çalışır. Oysa ispat yükü kişisel malı iddia eden kişiye aittir.

d) Düğün takılarının ortak sayılması

Halk arasında düğünde takılan takıların ortak mal olduğu düşünülür. Ancak Yargıtay içtihatlarına göre, düğünde takılan ziynet eşyaları kadına bağışlanmış sayılır ve kişisel maldır.

Boşanma Sürecinde Kişisel Malların Belirlenmesi

Boşanma sürecinde kişisel malların belirlenmesi, eşlerin hak kaybına uğramaması için kritik öneme sahiptir. Türk Medeni Kanunu, kişisel malları açıkça tanımlamıştır. Ancak uygulamada ispat sorunları, malların karışması ve gelirlerin değerlendirilmesi gibi konular uyuşmazlıklara yol açar.

Kişisel mallar şunlardır:

Evlilik öncesi mallar,
Miras ve bağış yoluyla kazanılanlar,
Manevi tazminatlar,
Şahsi kullanım eşyaları.

Buna karşılık kişisel malların gelirleri ve edinilmiş mallar ise paylaşım kapsamına girer.

Sonuç olarak, boşanma sürecinde kişisel mallar konusunda yanlış adımlar atmamak için uzman bir avukata başvurmak oldukça önemlidir. Bu sayede hem kişisel mallar korunur hem de edinilmiş malların adil paylaşımı sağlanır.