Hapis Cezasının Ertelenmesi Nedir? Kimler Yararlanabilir? TCK 51

Hapis cezasının ertelenmesi, Türk Ceza Kanunu'nun 51.maddesinde düzenlenen ve kısa süreli hapis cezalarının ceza infaz kurumlarında infaz edilmemesi için uygulanan bir cezai yöntemdir. Bu uygulama özellikle ilk defa suç işleyen ve bu suç nedeniyle hakkında mahkumiyet hükmü verilen kişilerin topluma kazandırılmasını amaçlar.

Hapis cezasının ertelenmesinin şartları nelerdir?

İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Bu sürenin üst sınırı, fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıldır.

1.Mahkemece Hükmedilen Ceza Hapis Cezası Olmalıdır.

Hapis cezaları; ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, müebbet hapis cezası ve süreli hapis cezasıdır. Hapis cezasının ertelenmesi kararı verilebilmesi için verilecek cezanın mahkumiyeti bağlayıcı bir ceza olması gerekmektedir. Bu mantıkla adli para cezalarının ve güvenlik tedbirlerinin ertelenemeyeceğini söyleyebilmek mümkündür.

Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır. Yargılama sonunda kısa süreli hapis cezası, adli para cezasına çevrilebilmektedir. Bu hüküm de netice itibariyle bir para cezası olacağından burada da hapis cezasının ertelenmesinden bahsetmek mümkün olmayacaktır.

2.Hükmedilen Hapis Cezası 2 Yıl Veya Daha Az Süreli Bir Hapis Cezası Olmalıdır.

İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Buradaki iki yıllık süre fiili işlediği sırada onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeş yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından üç yıl olarak uygulanır. Ceza yargılaması sonunda hakim, kanunda yazılı usuller çerçevesinde takdir olunan cezada artırım ve indirimler yapmaktadır. Burada bahsettiğimiz iki yıllık ve on sekiz yaşından küçükler ile altmış beş yaşından büyükler için 3 yıllık süreler, bu artırım ve indirimlerden sonra belirlenen sürelerdir. Diğer bir deyişle, artırım ve indirimlerden sonra hükmolunan cezasının 2 yıl veya daha az süreli bir hapis cezası olması gerekmektedir.

3.Kişinin Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı 3 Aydan Uzun Bir Süre Hapis Cezası Bulunmamalıdır.

Hapis cezasının ertelenmesinin diğer bir şartı daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmasıdır. Burada önemli olan husus bu cezanın kasıtlı bir suç nedeniyle verilmiş olmasıdır. Keza taksirli bir suçtan dolayı 3 aydan uzun süreli bir hapis cezası alınması, hapis cezasının ertelenmesinin uygulanmasına engel olmayacaktır. Aynı mantıkla daha önce hakkında güvenlik tedbirine veya adli para cezasına hükmedilmiş birisi hakkında da hapis cezasının ertelenmesi hükümleri uygulanabilecektir.

4.Mahkeme Nezdinde Sanığın Tekrar Suç İşlemeyeceği Kanaati Oluşmalıdır.

Yargılama esnasında sanığın mahkemedeki tutum ve davranışları, sanık hakkında yargılama sonunda verilecek cezayı etkileyebilmektedir. Yukarıdaki üç şart dışında kişi hakkında hapis cezasının ertelenmesi hükmü kurulabilmesi için; kişinin suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması da gerekmektedir. Hakimin nezdinde sanığın tekrar suç işlemeyeceği kanaatinin oluşmasındaki başlıca kriterler şunlardır:

-Sanığın pişmanlığını belirtmesi,

-Sanığın adli sicil kaydı,

-Sanığın kişiliği,

-Sanığın yargılama süresince sergilediği tutum ve davranışlar,

-Cezanın, sanığın geleceği üzerindeki olası etkileri.

Hapis Cezasının Ertelenmesi Şarta Bağlanabilir Mi?

Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan

önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Bu durumda, koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Koşulun yerine getirilmesi halinde, infaz hâkimi kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir. Yani hapis cezasının ertelenmesi hükmü bir sonuca bağlanmışsa sonuç gerçekleşinceye kadar kişi hükmolunan cezayı ceza infaz kurumlarında çekecek, koşul gerçekleştikten sonra kişi infaz hakimi kararıyla salıverilecektir. Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz.

Denetim Süresi İçinde Kişiye Yükümlülük Yüklenebilir Mi?

Denetim süresi içinde kişi hakkında bir takım yükümülükler yüklenebilmektedir. Denetim süresi içinde;

a) Bir meslek veya sanat sahibi olmayan hükümlünün, bu amaçla bir eğitim programına devam etmesine,

b) Bir meslek veya sanat sahibi hükümlünün, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,

c) Onsekiz yaşından küçük olan hükümlülerin, bir meslek veya sanat edinmelerini

sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmesine karar verilebilir.

Mahkeme, denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Hükümlünün kişiliğini ve sosyal durumunu göz önünde bulundurularak, denetim süresinin herhangi bir yükümlülük belirlenmeden veya uzman kişi görevlendirilmeden geçirilmesine de karar verilebilir.Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine yüklenen yükümlülüklere, infaz hâkiminin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine infaz hâkimliğince karar verilir.Nihayet, denetim süresi içinde kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranan kişilerin cezaları infaz edilmiş sayılır.

Kaç Yıllık Hapis Cezaları Ertelenebilir?

İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir.

Önceden Alınan Hapis Cezası, Hapis Cezasının Ertelenmesine Engel Olur Mu?

Önceden alınan hapis cezası kasıtlı bir suç nedeniyle verilmiş ve üç aydan uzun süreli değilse bu durum hapis cezasının ertelenmesini engel olmayacaktır. Bunun dışında adli para cezaları, güvenlik tedbirleri ve taksirle işlenen suçlar nedeniyle alınan hapis cezaları da hapis cezasının ertelenmesine engel olmayacaktır.