Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı, Şartları Ve İtiraz - Samsun Avukat

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı, Şartları Ve İtiraz Usulleri Nelerdir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, hakimin belirli şartların gerçekleşmesi halinde mahkeme hükmünü açıklamayı ertelemesi ve sanığı belirli sürelerle denetime tabi tuttuğu bir kurumdur.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararının Şartları Nelerdir?

Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;

a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamış bulunması,

b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,

c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın; aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.

Yani kısaca hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi için hükmolunan hapis cezasının 2 yıl veya daha az süreli bir hapis cezası veya adli para cezası olması, sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı mahkum olmamış olması gerekmektedir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararına İtiraz Edilebilir Mi?

Halk arasındaki ismi ile 8.Yargı Paketi'nden önceki tarihlerde verilen HAGB kararlarına karşı itiraz yolu öngörülmüştü. Bu itiraz usulünde HAGB kararlarının usule uygun verilip verilmediğine bakılmaktaydı. Bu da verilen kararlarının hukuka uygunluk denetiminin sekteye uğratılmasına neden olmaktaydı. Ancak 8.Yargı Paketi'nin yürürlüğe girmesiyle birlikte HAGB kararlarına karşı da istinaf kanun yoluna başvuru imkanı tanınmıştır. Böylece HAGB kararına ilişkin gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilecektir.

Hangi Suçlar Hakkında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı Verilemez?

Hakimin sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verebilmesi için hükmolunan hapis cezasının 2 yıl veya daha az süreli bir hapis cezası veya bir adli para cezası olmuş olması gerekmektedir. Ancak şu suçlarda hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.

-2 yıldan daha uzun süreli hapis cezasını gerektiren suçlar,

-Anayasanın 174 üncü maddesinde koruma altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlar,

-Karşılıksız çek keşide etme suçu,

-Şike ve teşvik primi suçu.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı Verildiğinde, Sanığa Denetim Süresi İçinde Yükümlülük Yüklenebilir Mi?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi hâlinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Bu süre içinde bir yıldan fazla olmamak üzere mahkemenin belirleyeceği süreyle, sanığın denetimli serbestlik tedbiri olarak;

a) Bir meslek veya sanat sahibi olmaması hâlinde, meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmesine,

b) Bir meslek veya sanat sahibi olması hâlinde, bir kamu kurumunda veya özel olarak aynı meslek veya sanatı icra eden bir başkasının gözetimi altında ücret karşılığında çalıştırılmasına,

c) Belli yerlere gitmekten yasaklanmasına, belli yerlere devam etmek hususunda yükümlü kılınmasına ya da takdir edilecek başka yükümlülüğü yerine getirmesine karar verilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasında (HAGB) Denetim Süresi Ne Kadardır?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasında sanığa verilecek denetim süresi 5 yıldır.

Denetim Süresi İçinde Yükümlülüklere Uygun Davranılması Halinde Hangi Karar Verilir?

Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlenmediği ve denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere uygun davranıldığı takdirde, açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak, davanın düşmesi kararı verilir.

Denetim Süresi İçinde Yükümlülüklere Uygun Davranılmaması Halinde Hangi Karar Verilir?

Denetim süresi içinde kasten yeni bir suç işlemesi veya denetimli serbestlik tedbirine ilişkin yükümlülüklere aykırı davranması hâlinde, mahkeme hükmü açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek; cezanın yarısına kadar belirleyeceği bir kısmının infaz edilmemesine ya da koşullarının varlığı hâlinde hükümdeki hapis cezasının ertelenmesine veya seçenek yaptırımlara çevrilmesine karar vererek yeni bir mahkûmiyet hükmü kurabilir. Açıklanan veya yeni kurulan hükme itiraz edilebilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kararı Adli Sicile Kaydedilir Mi?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından istenmesi hâlinde kullanılabilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Halinde Hapis Cezası Ertelenir Mi?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkûm olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması hâlinde seçenek yaptırımlara çevrilemez.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Hükmünün Gerekçesi Nedir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükmünün düzenlendiği CMK'nın 231.maddesinin gerekçesi "Hükmün sonucunu oluşturan hüküm fıkrasının, duruşma sonunda mutlaka tutanağa geçirilmesi gerekir.Hükmün açıklanması, yazılmışsa gerekçe ve hüküm fıkrasının okunması, gerekçe henüz yazılmamışsa, tutanağa geçirilmiş olan hüküm fıkrasının okunması ve gerekçesinin ana hatlarının sözlü olarak açıklanması suretiyle yapılır.

Hüküm fıkrasının 244 üncü maddede açıklanan hususları içermesi zorunludur.

Sanık hazırsa kanun yolları kendisine bildirilir. Kanuna göre olanaklı ise beraat eden sanığa tazminat hakkı bulunduğu da bildirilecektir.

Hüküm açıklanırken mahkeme kurulu ve Cumhuriyet savcısı hariç, duruşma salonunda bulunan herkes ayağa kalkmak zorundadır." şeklinde düzenlenmiştir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Yargıtay Kararları

"Suç tarihi itibarıyla sanığın geçmiş hükümlülüğünün bulunmadığı, inceleme konusu hakaret suçundan verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararından önce alınan 09.09.2021 tarihli adli sicil kaydına göre ise sanık hakkında ... Asliye Ceza Mahkemesi'nin 16.10.2020 tarihli, 2020/326 Esas, 2020/459 Karar sayılı kararıyla hakaret suçundan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiği, kararın 24.11.2020 tarihinde kesinleştiği ve bu suç yönünden sanık hakkında denetim süresinin başladığı anlaşılmıştır. Böylece 5271 sayılı Kanun'un 231 inci maddesinin sekizinci fıkrasındaki, “Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez." şeklindeki düzenleme gereğince inceleme konusu hakaret suçu yönünden sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemeyecektir.

Sanığın inceleme konusu suçu, adli sicil kaydındaki hakaret suçundan verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının kesinleşme tarihinden önceki bir tarihte gerçekleştirmiş olmasının önemi bulunmamaktadır. Zira sanığın bu suçtan verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının denetim süresinin 24.11.2020 tarihinde başlaması karşısında ... Asliye Ceza Mahkemesince 26.01.2022 tarihinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiştir.

Bu itibarla sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemeyeceğine dair mercii kararında isabetsizlik bulunmamıştır." (Yargıtay 4.Ceza Dairesi 2023/2191E. Ve 2023/18336K.)

"Sanık hakkında kurulan mahkûmiyet hükmünün hukuki bir sonuç doğurmamasını ifade eden hükmün açıklanmasının geri bırakılması, esas itibariyle bünyesinde iki karar barındıran bir kurumdur. İlk karar teknik anlamda hüküm sayılan, ancak açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi nedeniyle hukuken varlık kazanamayan bu nedenle hüküm ifade etmeyen, şartlara uyulması halinde düşme hükmüne dönüşecek, şartlara uyulmaması halinde ise varlık kazanacak olan mahkûmiyet hükmü, ikinci karar ise, bu ön hükmün üzerine inşa edilen ve önceki hükmün varlık kazanmasını engelleyen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararıdır. Bu ikinci kararın en temel ve belirgin özelliği, varlığı devam ettiği sürece, ön hükmün hukuken sonuç doğurma özelliği kazanamamasıdır." (Yargıtay 2.Ceza Dairesi 2018/4998E. Ve 2018/11775K.)