Göçmen Kaçakçılığı Suçu Nedir? TCK 79 - Samsun Avukat

Günümüzde; savaş, ekonomik krizler, sosyal baskılar gibi etkilerle kendi ülkelerinde can ve mal güvenliklerini sağlayamayan veya can ve mal güvenliğinden endişe eden kişi veya gruplar başka ülkelere göç etmektedirler. Bu göçlerin bir kısmı yasal yollarla gerçekleşirken bir kısmı da illegal yollardan gerçekleşmektedir. Bu nedenle göçmen kaçakçılığı suçu, günümüzde sıklıkla duyduğumuz bir suç tipi haline gelmiştir.

Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan;

a) Bir yabancıyı ülkeye sokan veya ülkede kalmasına imkan sağlayan,

b) Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlayan kişi, hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılır.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Şartları Nelerdir?

Göçmen kaçakçılığı suçunun oluşabilmesi için failin;

-Yabancıyı ülkeye sokması veya ülkede kalmasına imkan sağlaması,

-Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlaması,

-Bunları yaparken de maddi menfaat elde etmek amacı taşıması gerekmektedir.

Hangi Hallerde Göçmen Kaçakçılığı Suçu Oluşmaz?

Göçmen kaçakçılığı suçunun oluşabilmesi için, failin yabancıyı yasa dışı yollarla ülkeye sokması, ülkede kalmasına imkan sağlaması veya Türk vatandaşı veya yabancının illegal yollardan yurt dışına çıkmasını sağlaması gerekmektedir. Burada bizim için asıl önemli olan husus, failin bunları yaparken maddi menfaat elde etme amacı taşımasıdır. Bu nedenle maddi menfaat elde etmeden tabiri caizse insanlık namına yapılan yardımlar göçmen kaçakçılığı suçunu oluşturmayacaktır.

Hangi Hallerde Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Cezası Artar?

Göçmen kaçakçılığı suçu işlenirken;

-Mağdurun hayatı tehlikeye atılmışsa,

-Mağdur onur kırıcı bir davranışa uğramışsa,

-Suç birden fazla kişi tarafından işlenmişse,

-Suç örgüt faaliyeti kapsamında işlenmişse faile verilecek cezalar artırılmaktadır.

Göçmen Kaçakçılığı Suçuna Teşebbüs Mümkün Müdür?

Teşebbüs, failin suçu işlemek için elverişli hareketlerle eylemine başladıktan sonra elinde olmayan sebeplerle eylemin devamını veya sonucunu getirememesi halidir. Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onüç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.

Türk Ceza Kanunu'ndaki genel uygulama bu yöndeyken, göçmen kaçakçılığı suçu bu bakımdan bir istisna teşkil etmektedir. Çünkü göçmen kaçakçılığı suçu teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile, yani fiil elverişli hareketlerle başlanmış ancak elde olmayan nedenlerle tamamlanamamış veya sonuç alınamamış olsa dahi tamamlanmış bir suç gibi cezalandırılır. Yani göçmen kaçakçılığı suçu elde olmayan nedenlerle tamamlanamasa dahi tamamlanmış bir suç gibi cezalandırılır ve teşebbüs aşamasında kalan suçlarda uygulanan indirime gidilmez.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Faili Kimdir?

Suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişilerden her biri, fail olarak sorumlu olur. Suçun işlenmesinde bir başkasını araç olarak kullanan kişi de fail olarak sorumlu tutulur. Göçmen kaçakçılığı suçunun faili; yabancıyı yasa dışı yollarla ülkeye sokan, ülkede kalmasına imkan sağlayan, Türk vatandaşı yahut Türk vatandaşı olmayan birinin illegal yollar kullanılarak ülkeden çıkmasına imkan sağlayan kişidir.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Mağduru Kimdir?

Türk Ceza Kanunu'na göre mağdur, suçtan zarar gören kişidir. Göçmen kaçakçılığı suçunun mağduru ise herhangi bir kişi olabilir. Ancak bu tanımı somutlaştırmak adına, göçmen kaçakçılığı suçunun mağdurunun yasa dışı yollarla ülkeye sokulan, ülkede kalmasına yardım edilen, yasa dışı yollarla ülkeden çıkarılan kişi veya kişiler olabileceğini söyleyebiliriz.

Göçmen Kaçakçılığı Suçu Şikayete Tabi Midir?

Şikayet, bir suç nedeniyle suçtan zarar gören kişinin, yetkili makamlara hukuka aykırı fiili ve faili yetkili makamlara bildirmesidir. Kanunda düzenlenen suçların bir kısmının soruşturulabilmesi ve kovuşturulabilmesi için şikayet şartı aranmaktadır. Bu tür suçlarda şikayet yoksa veya şikayetten vazgeçme varsa suç soruşturulamaz veya kovuşturulamaz. Ancak göçmen kaçakçılığı suçu şikayete tabi bir suç olmayıp soruşturulur. Bu da suçun soruşturulabilmesinin şikayetin varlığına bağlı olmadığı anlamına gelmektedir. Diğer bir deyişle göçmen kaçakçılığı suçu şikayete tabi bir suç değildir.

Göçmen Kaçakçılığı Suçu Uzlaşmaya Tabi Mi?

Uzlaştırma kanunda yazılan şartların gerçekleşmesi halinde tarafların ortak paydada buluşarak yargılamayı sona erdirmeyi amaçlayan alternatif bir yoldur. Uzlaştırmaya tabi suçlar; şikayete tabi suçlar ve kanunda sayılan diğer suç tipleridir. İlgili madde hükmünde göçmen kaçakçılığı suçuna yer verilmemiştir. Bundan bahisle göçmen kaçakçılığı suçunun uzlaşmaya tabi suçlardan olmadığını söyleyebiliriz.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Görevli Mahkeme Neresidir?

Göçmen kaçakçılığı suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Cezası Kaç Yıldır?

Göçmen kaçakçılığı suçunun temel halinin cezası 5 yıldan 8 yıla kadar hapis ve bin günden 10 bin güne kadar adli para cezasıdır. Suçun, mağdurların;

-Hayatı bakımından bir tehlike oluşturması,

-Onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi, hâlinde, verilecek ceza yarısından üçte ikisine kadar artırılır.

-Bu suçun; birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarısına kadar, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza yarısından bir katına kadar artırılır.

Göçmen Kaçakçılığı Suçu Sonucunda Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması Kararı (hagb) Verilebilir Mi?

HAGB veya diğer bir deyişle hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı, mahkemenin sanık hakkında hükmettiği ceza hakkında hükmünü açıklamamasıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;

a) Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,

b) Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,

c) Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın; aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekir.

Göçmen kaçakçılığı suçunun temel halinin kanundaki alt sınırı 5 yıldır. Yargılama sonucunda mahkemenin sanığa verdiği ceza 2 yıl veya daha az hapis cezasını gerektiriyorsa diğer şartların da sağlanması halinde sanık hakkında HAGB kararı verilebilecektir.

İnsan Ticareti Suçu Ve Göçmen Kaçakçılığı Suçu Arasındaki Farklılıklar Nelerdir?

Gerek kanundaki tanımları gerekse de gerçekleşen hareketler uyarınca göçmen kaçakçılığı suçu ve insan ticareti suçunun birbirine benzediğini söylemek mümkündür. Ancak bu iki suç tipi arasında bariz farklılıklar bulunmaktadır. Bu farkları şu şekilde sıralayabiliriz:

-Her iki suçta da suç işlenirken failin saiki farklıdır. Göçmen kaçakçılığı suçunda suç yabancıyı ülkeye sokmak veya Türk vatandaşı veya yabancıyı illegal yollarla ülke dışına çıkarmak iken; insan ticareti suçunda failin saiki Zorla çalıştırmak, hizmet ettirmek, fuhuş yaptırmak veya esarete tâbi kılmak ya da vücut organlarının verilmesini sağlamaktır.

-İki suç arasındaki bir diğer fark rıza boyutunda karşımıza çıkmaktadır. Göçmen kaçakçılığı suçunda mağdurun bu fiile rızası bulunmaktadır. Ancak insan ticareti suçunda mağdurun rızasından bahsetmemiz mümkün değildir. Keza insan ticareti suçunda mağdurun iradesi failin çeşitli hareketleriyle sakatlanmaktadır.

Göçmen Kaçakçılığı Suçu Yargıtay Kararları

"Bu düzenlemeler ile yabancı uyruklu göçmenlerin kendi vatandaşlığını taşıdığı ülkeye gidebilmek amacıyla sanık ile anlaşmış olması dikkate alındığında, söz konusu yabancıların TCK'nın 79. maddesindeki suçun konusunu oluşturmadığı ve göçmen kaçakçılığı suçunun yasal unsurlarının somut olayda gerçekleşmediği anlaşılmakla, dairemizin istikrar kazanan “bir kimsenin uyruğu bulunduğu devlet ülkesine yasa dışı yollarla sokulması” eyleminin göçmen kaçakçılığı suçunu oluşturmayacağı biçimindeki kabulü de dikkate alındığında, CMK'nın 223/2-a maddesi uyarınca sanığın beraatine karar verilmesi gerekirken..." (Yargıtay 4.Ceza Dairesi 2021/16532E. Ve 2022/19522K.)

"Genel olarak suç; toplumsal düzeni bozmakla, doğal biçimde devletin kurduğu ve koruduğu düzene zarar verir; ya da tehlikeye düşürür. Ayrıca, ceza hukukunda mağdur, “suç kurbanı” ile de özdeş bir kavramdır. Diğer taraftan, bir başka açıdan mağdur kavramı ile suçun konusu kavramları da yakın kavramlardır. Bu nedenle Sözleşmeye bağlı Ek Protokolde göçmenlerin suçun konusu olmalarının açıklanmış olması, aynı zamanda suçun mağduru olmalarına engel değildir. (Doç. Dr. Erdener Yurtcan: Şahsi Dava, İstanbul Üniversitesi, Hukuk Fakültesi yayını, 1977, s.104 vd.)

Göçmen kaçakçılığı suçunu düzenleyen 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 79. maddesinin gerekçesinde de göçmenlerin suçun mağduru olduğuna ilişkin ibareler bulunmaktadır. (Kemalettin Erel: Yargıtay Kararları ışığında Göçmen Kaçakçılığı Suçu, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, sayı: 71, s.270.) Gerçekten de gerekçedeki "maddi menfaat sağlamak üzere, genellikle suç örgütleri marifetiyle göçmenler başka ülkelere kaçırılmakta, yasal olmayan yollarla ülkeye sokulmakta ve bu örgütlerin eline düşen çaresiz insanlar, büyük ve bazen yaşam ve beden bütünlükleri bakımından onarılamayan zararlara uğrayabilmektedirler.” şeklindeki ifadeler göçmenlerin mağdur olduklarına işaret etmektedir." (Yargıtay 8.Ceza Dairesi 2007/5885E. Ve 2007/5823K. Karşı oy)

"TCK'nın 79. maddesinde unsurları belirtilmekle beraber bir tanımı yapılmamış olan göçmen kaçakçılığı suçu, Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Ek Protokolün 3. maddesinde, “Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak mali ve diğer bir maddi çıkar elde etmek için, bir kişinin vatandaşlığını taşımadığı veya daimi ikametgah sahibi olmadığı bir taraf devlete yasadışı girişinin temini” şeklinde tanımlanmıştır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek Dört Numaralı Protokolün 3. maddesine göre ise hiç kimse, uyruğunda bulunduğu devletin ülkesine girme hakkından yoksun bırakılamayacaktır.

Bu düzenlemelere aykırı olarak, Türk vatandaşı olan göçmenin kaçak yolla ülkeden ayrıldıktan sonra kendi vatandaşlığını taşıdığı Türkiye’ye geri dönebilmek amacıyla sanık ile anlaştığı, sanığın Türk vatandaşı olan kişiyi ülkeye geri sokma eyleminde göçmen kaçakçılığı suçunun yasal unsurlarının oluşmadığı anlaşılmakla" (Yargıtay 18.Ceza Dairesi 2016/15620E. Ve 2018/16031K.)